Poradnik

pan_tool_alt

Poradnik przedsi�biorcy

Prowadzenie w�asnej dzia�alno�ci gospodarczej, kt�ra przynosi zadawalaj�ce benefity nie jest �atwym wyzwaniem. Jako w�a�ciciel w�asnej firmy wiesz o tym najlepiej. Nie doradzimy Ci jak zbudowa� firm�, jak pozyskiwa� klient�w i skutecznie powi�ksza� swoje przychody. Jeste�my pewni, �e sam wiesz to najlepiej. Mo�emy jednak doradzi� Ci we wszelkich sprawach zwi�zanych z rozliczaniem firmy, bo sami zajmujemy si� tym od lat. Z my�l� o tym prezentujemy niniejszy poradnik, kt�ry stanowi kompendium wiedzy na temat zak�adania i rozliczania jednoosobowej dzia�alno�ci gospodarczej.

1. Formy prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej w Polsce

1.1. R�ne formy

Forma dzia�alno�ci gospodarczej wp�ywa na Twoj� odpowiedzialno�� zwi�zan� z zaci�ganiem zobowi�za�, ma odzwierciedlenie w formie reprezentacji przed urz�dami i decyduje o rodzaju prowadzonej ksi�gowo�ci. W polskim systemie prawno-gospodarczym dopuszcza si� nast�puj�ce formy prowadzenia dzia�alno�ci:

o jednoosobowa dzia�alno�� gospodarcza

o sp�ka cywilna

o sp�ka z ograniczon� odpowiedzialno�ci�

o sp�ka akcyjna

o sp�ka jawna

o sp�ka partnerska

o sp�ka komandytowa

o sp�ka komandytowo-akcyjna

1.2. Jednoosobowa dzia�alno�� gospodarcza

Jest to najpopularniejsza forma prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej. W Polsce dzia�a ponad dwa miliony firm jednoosobowych. Nasz poradnik jest po�wi�cony tej w�a�nie formie prowadzenia dzia�alno�ci.

1.3. Sp�ka cywilna

Aby za�o�y� sp�k� cywiln� potrzebni s� co najmniej dwaj wsp�lnicy, kt�rzy mog� by� osobami fizycznymi prowadz�cymi jednoosobowe dzia�alno�ci gospodarcze, ale tak�e osoby prawne. Dokumentem za�o�ycielskim jest umowa sporz�dzana w formie pisemnej. Wsp�lnicy nie musz� wnosi� kapita�u, a ka�dy z nich ma prawo do r�wnego udzia�u w zyskach. Sp�ka cywilna nie ma osobowo�ci prawnej. P�atnikami podatku dochodowego s� wsp�lnicy ka�dy z osobna. W zale�no�ci od wysoko�ci dochod�w, dla sp�ki mo�e by� prowadzona ksi�gowo�� uproszczona lub po przekroczeniu limitu przychod�w - ksi�gowo�� pe�na. Za zobowi�zania sp�ki solidarnie odpowiadaj� wszyscy wsp�lnicy.

1.4. Sp�ka z ograniczon� odpowiedzialno�ci�

Aby za�o�y� sp�k� z ograniczon� odpowiedzialno�ci�, potrzebny jest minimum jeden za�o�yciel. Umowa powinna zosta� zawarta w formie aktu notarialnego, ale istnieje tak�e mo�liwo�� zastosowania uproszczonej procedury i za�o�enia sp�ki przez internet. W ka�dym wypadku za�o�enie sp�ki wi��e si� z wpisem do Krajowego Rejestru S�dowego. Aby za�o�y� sp�k� nale�y wnie�� wk�ad z minimaln� wysoko�ci� 5 000 z�otych. Sp�ka odpowiada swoimi w�asnymi aktywami za podj�te zobowi�zania. Jest reprezentowana przez zarz�d, a gdy zarz�d jest wieloosobowy, to do skutecznej reprezentacji niezb�dne jest wsp�dzia�anie dw�ch jego cz�onk�w.

1.5. Sp�ka akcyjna

Sp�k� akcyjn� wybieraj� przedsi�biorcy, kt�rzy planuj� wej�cie na gie�d�. Do jej powo�ania niezb�dny jest co najmniej jeden za�o�yciel. Statut sp�ki akcyjnej sporz�dza si� w formie aktu notarialnego. Minimalna wysoko�� kapita�u zak�adowego to 100 000 z�otych. Do skutecznego za�o�enia sp�ki akcyjnej niezb�dne jest te� dokonanie wpisu w Krajowym Rejestrze S�dowym. Za swoje zobowi�zania sp�ka akcyjna odpowiada swoimi aktywami, a akcjonariusze mog� jedynie straci� posiadane akcje sp�ki. Analogicznie jak sp�ka z ograniczon� odpowiedzialno�ci�, sp�ka akcyjna mo�e by� reprezentowana przez zarz�d. Je�eli zarz�d jest wieloosobowy, to skuteczna reprezentacja ma miejsce dopiero w�wczas, gdy wsp�dzia�aj� ze sob� dwaj cz�onkowie zarz�du.

1.6. Sp�ka jawna

Do za�o�enia sp�ki jawnej, potrzebnych jest co najmniej dw�ch wsp�lnik�w. Wsp�lnikami sp�ki jawnej mog� by� osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemaj�ce zdolno�ci prawnej. Dokumentem za�o�ycielskim sp�ki jawnej jest umowa w formie pisemnej, a w szczeg�lnych przypadkach akt notarialny. Sp�k� jawn� nale�y wpisa� do Krajowego Rejestru S�dowego. Sp�k� jawn� mo�na zarejestrowa� przez internet. Sp�ka jawna nie ma osobowo�ci prawnej i mo�e by� reprezentowana przez ka�dego ze wsp�lnik�w. Za zobowi�zania podj�te przez sp�k� odpowiadaj� wsp�lnicy ca�ym swoim maj�tkiem obowi�zuje solidarna odpowiedzialno�� wszystkich wsp�lnik�w.

1.7. Sp�ka partnerska

Sp�ka partnerska mo�e zosta� za�o�ona wy��cznie przez przedstawicieli wolnych zawod�w. Dla pozosta�ych os�b ten rodzaj sp�ki jest niedost�pny. Dokumentem za�o�ycielskim jest umowa w formie pisemnej. Konieczny jest tak�e wpis do Krajowego Rejestru S�dowego. W przypadku sp�ki partnerskiej nie ma minimalnej wysoko�ci kapita�u zak�adowego. Sp�ka partnerska nie ma osobowo�ci prawnej. Do reprezentowania sp�ki partnerskiej upowa�niony jest ka�dy z partner�w. Odpowiedzialno�� za zobowi�zania sp�ki jest rozgraniczona pomi�dzy partner�w. W dokumencie za�o�ycielskim mog� te� zosta� wymienieni partnerzy, kt�rzy b�d� ponosi� pe�n� odpowiedzialno�� za powzi�te przez sp�k� zobowi�zania.

1.8. Sp�ka komandytowa

Sp�k� komandytow� mo�e za�o�y� dw�ch wsp�lnik�w. Jeden z nich jest okre�lany jako komplementariusz, a drugi jako komandytariusz. Ten pierwszy za zobowi�zania sp�ki odpowiada ca�ym swoim maj�tkiem. Odpowiedzialno�� komandytariusza jest ograniczona do kwoty wskazanej w umowie. Dokumentem za�o�ycielskim jest umowa w formie aktu notarialnego, ale wsp�lnicy mog� te� skorzysta� z mo�liwo�ci za�o�enia sp�ki przez internet. Komplementariusz reprezentuje sp�k� samodzielnie, a komandytariusz mo�e j� reprezentowa� jako jej pe�nomocnik.

1.9. Sp�ka komandytowo-akcyjna

Ten rodzaj sp�ki ��czy ze sob� cechy sp�ki komandytowej i sp�ki akcyjnej. Sp�k� komandytowo-akcyjn�&bsp;mo�e za�o�y� dw�ch wsp�lnik�w. Jeden z nich jest komplementariuszem, czyli odpowiada za zobowi�zania sp�ki ca�ym swoim maj�tkiem, a drugi z nich to akcjonariusz. Statut sp�ki musi zosta� sporz�dzony w formie aktu notarialnego. Z za�o�eniem sp�ki komandytowo-akcyjnej wi��e si� konieczno�� uiszczenia kapita�u zak�adowego. Jego minimalna wysoko�� wynosi 50 000 z�otych. Komplementariusz mo�e reprezentowa� sp�k� samodzielnie, za� ka�dy akcjonariusz wyst�puje jako jej pe�nomocnik.

2. Zak�adanie dzia�alno�ci gospodarczej

2.1. Kto mo�e za�o�y� firm� jednoosobow�

Polskie przepisy przyznaj� du�� swobod�, je�li chodzi o prowadzenie dzia�alno�ci gospodarczej. Zgodnie z Ustaw� z dnia 6 marca 2018 Prawo przedsi�biorc�w podejmowanie, wykonywanie i zako�czenie dzia�alno�ci gospodarczej jest wolne dla ka�dego na r�wnych prawach. Dzia�alno�� gospodarcza to zorganizowana dzia�alno�� zarobkowa, wykonywana we w�asnym imieniu i w spos�b ci�g�y. Ograniczenia w mo�liwo�ci prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej mog� wynika� z wyroku s�du, kt�ry mo�e zakaza� konkretnej osobie prowadzenia okre�lonej dzia�alno�ci gospodarczej.

Firm� jednoosobow� mo�esz prowadzi� samodzielnie, je�li jeste� osob� pe�noletni�, bo tylko wtedy ponosisz pe�n� odpowiedzialno�� za swoje dzia�ania i masz pe�n� zdolno�� do podejmowania decyzji.

2.2. Osoba niepe�noletnia prowadz�ca dzia�alno��

Dzia�alno�� gospodarcz� mo�e tak�e prowadzi� osoba niepe�noletnia. Jednak ka�de dzia�anie takiej osoby, od uzyskania wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Dzia�alno�ci Gospodarczej (CEIDG) po zawieranie um�w z kontrahentami, b�dzie wymaga� zgody przedstawiciela ustawowego.

Je�eli nie masz 18 lat i chcesz prowadzi� dzia�alno�� gospodarcz�, wniosek o wpis do CEIDG musi z�o�y� tw�j przedstawiciel ustawowy. Najcz�ciej b�dzie to rodzic. Mo�e to zrobi� wy��cznie w wersji papierowej, w urz�dzie gminy.

Wpis z�o�ony w Twoim imieniu przez rodzica zostanie zweryfikowany przez CEIDG. To oznacza, �e ca�a procedura potrwa d�u�ej, a CEIDG, w razie jakichkolwiek w�tpliwo�ci co do uprawnie� przedstawiciela ustawowego, mo�e si� na rejestracj� firmy nie zgodzi�. Je�eli jednak na za�o�enie przez ciebie firmy wyrazi� zgod� s�d, to tw�j wniosek o wpis do CEIDG nie b�dzie ju� podlega� dodatkowej weryfikacji.

Ka�dy z rodzic�w mo�e samodzielnie reprezentowa� dziecko. Zasada samodzielnej reprezentacji dziecka przez rodzica nie ma jednak zastosowania w przypadku istotnych spraw dziecka, je�eli jedno z rodzic�w zg�osi�o sprzeciw.

Osoby niepe�noletnie - od 13. do 18. roku �ycia - maj� ograniczon� zdolno�� do czynno�ci prawnych, czyli nie mog� dokonywa� we w�asnym imieniu czynno�ci prawnych, kt�re powoduj� powstanie, zmian� lub ustanie stosunku prawnego. To oznacza, �e nie mog� same zrealizowa� wielu standardowych czynno�ci przedsi�biorcy na przyk�ad zawiera� um�w ze swoimi kontrahentami na dostaw� towar�w czy sprzeda� produkt�w. Ponadto w niekt�rych sytuacjach, na przyk�ad przy umowie sprzeda�y lub kupna nieruchomo�ci, potrzeba b�dzie zgoda s�du na transakcj�. Chodzi o sytuacje, gdy czynno�� dotyczy dzia�alno�ci przekraczaj�cej zwyk�y zakres zarz�du. W�wczas sami rodzice nie mog� dokona� takiej czynno�ci, a musz� wyst�pi� o zgod� do s�du o zezwolenie na jej dokonanie.

Pe�n� zdolno�� do czynno�ci prawnych nabywa si� w momencie uko�czenia 18. roku �ycia.

2.3. Cudzoziemcy prowadz�cy dzia�alno�� w Polsce

�eby za�o�y� firm� jednoosobow�, nie musisz by� obywatelem lub obywatelk� Polski. Obywatele pa�stw cz�onkowskich Unii Europejskiej i pa�stw cz�onkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mog� podejmowa� i wykonywa� dzia�alno�� gospodarcz� w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Obywatele pa�stw spoza Unii Europejskiej lub pa�stw cz�onkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mog� podejmowa� i wykonywa� dzia�alno�� gospodarcz� na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy, je�eli maj� w Polsce, na przyk�ad zezwolenie na pobyt sta�y, zezwolenie na pobyt rezydenta d�ugoterminowego Unii Europejskiej czy zezwolenie na pobyt czasowy, wydane w okre�lonym celu, na przyk�ad w zwi�zku ze studiami.

Pa�stwami cz�onkowskimi UE s�: Austria, Belgia, Bu�garia, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, �otwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, S�owenia, S�owacja, Szwecja, W�gry, W�ochy.

Pa�stwami cz�onkowskimi Europejskiego Obszaru Gospodarczego, poza pa�stwami cz�onkowskimi UE, s� Norwegia, Islandia, Liechtenstein.

W�asn� firm�, dowoln� sp�k� handlow�, oddzia� lub przedstawicielstwo mog� za�o�y� w Polsce, tak�e obywatele USA oraz Konfederacji Szwajcarskiej.

2.4. Emeryci prowadz�cy dzia�alno�� gospodarcz�

Wiek emerytalny wynosi w Polsce odpowiednio 60 lat dla kobiet i 65 dla m�czyzn. Po osi�gnieciu tego wieku mo�esz zarejestrowa� dzia�alno�� gospodarcz� lub kontynuowa� prowadzenie dzia�alno�ci gospodarczej za�o�onej przed osi�gni�ciem wieku emerytalnego.

Obowi�zek przerwania aktywno�ci zawodowej w trakcie pobierania emerytury dotyczy jedynie pracownik�w zatrudnionych na podstawie umowy o prac�.

Osoby prowadz�ce dzia�alno�� gospodarcz�, kt�re osi�gn�y powszechny wiek emerytalny, mog� osi�ga� przychody dowolnej wysoko�ci bez ograniczenia wysoko�ci �iadcze� emerytalnych. Podobna zasada dotyczy emeryt�w, kt�rzy uzyskuj� przychody z tytu�u wykonywania pracy zarobkowej nieobj�tej obowi�zkowymi ubezpieczeniami spo�ecznymi na przyk�ad umowy o dzie�o, umowy agencyjnej.

Nie dotyczy to os�b, kt�re pobieraj� wcze�niejsze emerytury. S� one zobowi�zane do zmniejszenia lub zawieszenia pobierania emerytury, je�li ich doch�d przekracza okre�lon� wysoko��. W sytuacji, gdy doch�d przekroczy 70% przeci�tnego miesi�cznego krajowego wynagrodzenia, �wiadczenia emerytalne s� zmniejszane. Je�li przekroczy 130% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia w kraju emerytura nie przys�uguje.

2.5. Koncesja

W niekt�rych przypadkach prowadzenie dzia�alno�ci gospodarczej wymaga zgody odpowiedniego organu, czyli koncesji. Dotyczy to wykonywania dzia�alno�ci gospodarczej w dziedzinach maj�cych szczeg�lne znaczenie ze wzgl�du na bezpiecze�stwo pa�stwa lub obywateli albo inny wa�ny interes publiczny. Koncesji udziela minister w�a�ciwy ze wzgl�du na przedmiot dzia�alno�ci gospodarczej wymagaj�cej uzyskania koncesji.

Koncesji potrzebujesz na przyk�ad, je�li chcesz wytwarza� lub obraca� materia�ami wybuchowymi, broni�, amunicj� oraz wyrobami i technologi� o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.

Przyznanie koncesji mo�e by� uzale�nione od spe�nienia szczeg�lnych warunk�w, kt�re mog� dotyczy� wykszta�cenia, wieku, niekaralno�ci czy posiadania pe�nej zdolno�ci do czynno�ci prawnych.

W niekt�rych przypadkach przedsi�biorca musi uzyska� zezwolenie na prowadzenie okre�lonej dzia�alno�ci. Zezwole� udzielaj� lub odmawiaj� ich udzielenia odpowiednie organy. Dotyczy to na przyk�ad wykonywania dzia�alno�ci polegaj�cej na �wiadczeniu us�ug przewozu os�b czy prowadzeniu apteki.

Podobnie jak w przypadku koncesji tak�e uzyskanie zezwolenia mo�e by� uzale�nione od spe�nienia okre�lonych wymaga�, takich jak na przyk�ad odpowiedni wiek, wykszta�cenie czy przej�cie test�w psychofizycznych.

2.6. Upewnij si� czy musisz rejestrowa� firm�

Je�li spodziewasz si�, �e przychody z twojej dzia�alno�ci b�d� niewielkie, to tak� drobn� dzia�alno�� mo�esz prowadzi� bez dodatkowych formalno�ci nie musisz si� rejestrowa� jako przedsi�biorca.

Dzia�alno�� nierejestrowa to drobna dzia�alno�� zarobkowa os�b fizycznych, kt�ra nie wymaga rejestracji firmy. Mo�esz prowadzi� dzia�alno�� nierejestrow�, je�eli:

o przychody z twojej dzia�alno�ci nie przekraczaj� w �adnym miesi�cu 50% minimalnego wynagrodzenia

o jeste� osob� fizyczn�

o nie wykonujesz dzia�alno�ci w ramach sp�ki cywilnej

o nie prowadzisz dzia�alno�ci regulowanej, czyli takiej, kt�ra wymaga zezwole� lub koncesji

o nie wykonywa�e� dzia�alno�ci gospodarczej w ci�gu ostatnich 60 miesi�cy.

Nie trzeba rejestrowa� w rejestrze przedsi�biorc�w:

o dzia�alno�ci agroturystycznej rolnik�w

o produkcji wina przez rolnik�w

o rolniczego handlu detalicznego.

2.7. Wpis do CEIG

Je�li chcesz prowadzi� jednoosobow� dzia�alno�� gospodarcz� musisz si� zarejestrowa� w Centralnej Ewidencji i Informacji o Dzia�alno�ci Gospodarczej, w skr�cie CEIDG. Jest to centralny rejestr przedsi�biorc�w prowadz�cych w Polsce jednoosobow� dzia�alno�� gospodarcz�.

2.8. Wyb�r nazwy firmy

Dokonuj�c wpisu do CEIG musisz wskaza� podjak� nazw� b�dziesz dzia�a�.

Nazwa firmy musi zawiera� przynajmniej imi� i nazwisko za�o�yciela podane zgodnie z poni�szymi zasadami:

o najpierw imi�, potem drugie imi�, kt�re jest opcjonalne i jego podanie jest Twoj� decyzj�, potem nazwisko

o imi� i nazwisko powinno by� zgodne z pisowni� w dokumencie to�samo�ci - nie musisz jednak stosowa� samych wielkich liter, wielko�� liter jest dowolna, w granicach poprawnej pisowni

o imi� i nazwisko powinno by� podane w mianowniku na przyk�ad Jan Kowalski

o imi� i nazwisko powinno by� rozdzielone pojedyncz� spacj�.

Uczestnicy obrotu gospodarczego musz� mie� mo�liwo�� jednoznacznego zidentyfikowania kto prowadzi dan� firm�. Je�li wykonujesz dzia�alno�� gospodarcz� osobi�cie, to Ty osobi�cie jeste� przedsi�biorc�, czyli podmiotem praw i obowi�zk�w wynikaj�cych z tej dzia�alno�ci gospodarczej. Na przyk�ad decyzja, wydana przez urz�d w sprawie zwi�zanej z Twoj� dzia�alno�ci�, musi by� adresowana na Twoje imi� i nazwisko, a nie na nazw�, kt�r� pos�ugujesz si� jako przedsi�biorca. Je�eli dopuszczalne by�oby u�ywanie imienia i nazwiska nie tylko w mianowniku, to przyk�adowo przy nazwie Zak�ad fryzjerski Dominika Pociej by�yby w�tpliwo�ci, czy firm� prowadzi Dominik Pociej, czy Dominika Pociej.

Do imienia i nazwiska mo�esz doda� inne elementy np. okre�laj�ce profil twojej dzia�alno�ci Jan Kowalski sprz�tanie, wskazuj�ce na miejsce jej prowadzenia Nad Noteci� Anna Danuta Kowalska albo tw�j pseudonim Ksi�na Anna Kowalska. Mo�esz te� doda� bardziej fantazyjn� nazw�, np. Jan Kowalski Malowany Ptak. Pami�taj jednak, �e wszelkie tego typu oznaczenia maj� charakter dodatkowy i nie mog� wprowadza� w b��d, szczeg�lnie co do osoby przedsi�biorcy.

Dobrze zastan�w si� nad wyborem nazwy. Mo�esz figurowa� w CEIDG tylko pod jednym wpisem. Nie ma mo�liwo�ci, aby jeden przedsi�biorca wpisa� si� do CEIDG kilkakrotnie pod innymi nazwami.

2.9. Adres firmy

Jako przedsi�biorca podlegaj�cy rejestracji w CEIDG musisz zg�osi� do rejestru przede wszystkim adres do dor�cze�, czyli miejsce, w kt�rym b�dziesz odbiera� korespondencj� dotycz�c� twojej dzia�alno�ci gospodarczej.

Je�li prowadzisz dzia�alno�� w sta�ym miejscu zg�o� do CEIDG r�wnie� adres sta�ego miejsca wykonywania dzia�alno�ci gospodarczej. Miejsce prowadzenia dzia�alno�ci mo�e by� okre�lone poprzez adres (nazw� ulicy, numer budynku, mieszkania); mo�esz te� wykonywa� j� w nietypowym miejscu, np. mo�e to by� pawilon nr X w przej�ciu podziemnym pod ulic� Y na wysoko�ci budynku o numerze Z. W�wczas musisz opisa� to nietypowe miejsce.

Je�li opr�cz g��wnego miejsca prowadzenia dzia�alno�ci, twoja firma ma tak�e dodatkowe sta�e miejsca, w kt�rych dzia�a (oddzia�y, filie), zg�o� je r�wnie� do CEIDG.

Je�li twoja dzia�alno�� b�dzie si� wi�za� z cz�stymi zmianami miejsca jej wykonywania (us�ugi u klienta) lub b�dzie mia�a charakter mobilny, nie musisz wskazywa� adresu sta�ego miejsca wykonywania dzia�alno�ci we wniosku o wpis do CEIDG zaznacz w takim wypadku brak sta�ego miejsca wykonywania dzia�alno�ci gospodarczej. Jedynym wpisanym adresem mo�e by� tw�j adres do dor�cze� (nie musi to by� tw�j prywatny adres zamieszkania).

Chcesz prowadzi� dzia�alno�� gospodarcz� w miejscu zamieszkania? Mo�esz na ten cel przeznaczy� ca�e mieszkanie albo tylko jego cz�� np. pok�j. Zgodnie z interpretacjami organ�w podatkowych, wydatki zwi�zane z utrzymaniem i eksploatacj� mieszkania mo�esz zaliczy� do koszt�w uzyskania przychod�w jedynie wtedy, gdy posiadany lokal jako ca�o�� lub wyodr�bnione w tym lokalu pomieszczenie s�u�y tylko i wy��cznie dla cel�w prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej i jednocze�nie nie s�u�y celom osobistym.

W sytuacji, gdy pomieszczenie jest wykorzystywane na cele prywatne, a jedynie dodatkowo u�ywane jest w prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej, musisz okre�li� jaka jego cz�� faktycznie s�u�y prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej i w�wczas mo�esz w odpowiedniej proporcji zaliczy� poniesione wydatki (np. na czynsz, energi� elektryczn�, wod�, ogrzewanie) do koszt�w podatkowych.

Jako przedsi�biorca musisz posiada� tytu� prawny do ka�dej nieruchomo�ci, kt�rej adres zg�aszasz do CEIDG. Tytu�em prawnym do nieruchomo�ci mo�e by�:

o prawo w�asno�ci (wsp�w�asno�ci) nieruchomo�ci lub lokalu mieszkalnego

o prawo u�ytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem w�asno�ci budynk�w

o sp�dzielcze w�asno�ciowe prawo do lokalu

o dzier�awa

o najem

o u�yczenie.

Dokumentem potwierdzaj�cym posiadanie takiego tytu�u prawnego mo�e by�:

o umowa sprzeda�y (w formie aktu notarialnego)

o wypis z ksi�gi wieczystej

o akt w�asno�ci ziemi

o decyzja administracyjna

o umowa w formie pisemnej: dzier�awy, najmu lub u�yczenia.

Takiego dokumentu nie musisz do��cza� do wniosku o wpis do CEIDG. O jego przedstawienie mo�e ci� jednak poprosi� minister w�a�ciwy do spraw gospodarki, prowadz�cy rejestr CEIDG. W takim wypadku, je�eli w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, nie przedstawisz tytu�u prawnego do nieruchomo�ci albo nie zmienisz odpowiednio wpisu w CEIDG, mo�esz zosta� wykre�lony z rejestru przedsi�biorc�w.

Pami�taj te�, �e je�eli chcesz prowadzi� dzia�alno�� gospodarcz� w cudzym lokalu, na przyk�ad w wynaj�tym mieszkaniu, musisz mie� na to zgod� jego w�a�ciciela.

Je�eli jako miejsce wykonywania dzia�alno�ci wska�esz lokal, do kt�rego nie masz tytu�u prawnego albo jego w�a�ciciel nie wyrazi� zgody na prowadzenie w nim dzia�alno�ci, mo�e to by� podstaw� nie tylko do wykre�lenia twojego wpisu z CEIDG, ale te� problem�w z rejestracj� VAT. Urz�d skarbowy mo�e te� zakwestionowa� wszystkie wydatki poniesione w zwi�zku z bezprawnym u�ytkowaniem lokalu na potrzeby prowadzonej dzia�alno�ci.

Je�eli kto� z twojej najbli�szej rodziny nieodp�atnie udost�pnia ci lokal dla cel�w prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej, nie nak�ada to na ciebie dodatkowych obowi�zk�w. Za cz�onka najbli�szej rodziny s� uwa�ane osoby wymienione jako I i II grupa podatkowa, czyli:

o ma��onek, zst�pni, wst�pni, pasierb, zi��, synowa, rodze�stwo, ojczym, macocha i te�ciowie

o zst�pni rodze�stwa, rodze�stwo rodzic�w, zst�pni i ma��onkowie pasierb�w, ma��onkowie rodze�stwa i rodze�stwo ma��onk�w, ma��onkowie rodze�stwa ma��onk�w, ma��onk�w innych zst�pnych.

Je�eli otrzymujesz prawo do nieodp�atnego wykorzystywania lokalu na cele prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej od osoby niespokrewnionej, np. kole�anki prawo podatkowe traktuje twoj� oszcz�dno�� jako przych�d z dzia�alno�ci gospodarczej. Musisz oszacowa� warto�� takiej umowy tzn. ile nale�a�oby zap�aci�, gdyby lokal mia� by� wynaj�ty. Ta kwota stanowi tw�j przych�d i podlega opodatkowaniu.

Nie masz sta�ego miejsca wykonywania dzia�alno�ci? W takim przypadku do cel�w podatkowych przyj�ty zostanie tw�j adres zamieszkania. Oznacza to, �e PIT oraz miesi�czn� zaliczk� na podatek dochodowy z�o�ysz do urz�du w�a�ciwego dla twojego miejsca zamieszkania.

Wa�nym punktem w rejestracji dzia�alno�ci w CEIDG jest wskazanie miejsca przechowywania dokument�w. Adres ten mo�e by� inny ni� adres prowadzenia dzia�alno�ci, czy siedziby biura rachunkowego dokumentacja mo�e by� przechowywana np. w oddziale biura rachunkowego.

2.10. Kod PKD

Przedsi�biorca, kt�ry rejestruje firm�, musi przypisa� swoj� dzia�alno�� do okre�lonego kodu w Polskiej Klasyfikacji Dzia�alno�ci, czyli wybra� kod PKD.

Kody s� wykorzystywane w statystyce publicznej, ale maj� te� du�e znaczenie praktyczne. Na przyk�ad niekt�re kody s� powi�zane z okre�lonymi formami opodatkowania, obowi�zkiem korzystania z kasy fiskalnej lub rejestracj� VAT.

Wyszukaj taki kod, kt�ry najbardziej odpowiada temu, co chcesz robi�. Wybierz jeden kod g��wny, czyli zwi�zany z dzia�alno�ci�, kt�ra powinna ci przynosi� najwi�ksze przychody, i dowoln� liczb� kod�w dodatkowych. Skorzystaj z wyszukiwarki kod�w PKD, kt�ra jest dost�pna na rz�dowej stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/tabela-pkd.

Polska Klasyfikacja Dzia�alno�ci to systematyka dzia�alno�ci gospodarczych stosowana w statystyce publicznej, ewidencji oraz rachunkowo�ci.

W PKD r�ne bran�e czy sektory gospodarcze zosta�y uporz�dkowane i posegregowane w grupy ka�dy przedsi�biorca powinien w�r�d nich odnale�� tak�, kt�ra najlepiej i najbli�ej opisuje jego dzia�alno��.

Kody PKD okre�laj� obszar dzia�alno�ci firmy i maj� charakter statystyczny.

PKD ma struktur� pi�ciopoziomow� od og�lnych sekcji, takich jak rolnictwo, budownictwo, transport, handel hurtowy, przez dzia�y, grupy, klasy i opisuj�ce w najwi�kszych szczeg�ach dan� dzia�alno�� podklasy.

Struktura PKD:

o sekcja oznaczona symbolem jednoliterowym, dzieli og�ln� zbiorowo�� na 21 grupowa� rodzaj�w dzia�alno�ci, na kt�re sk�adaj� si� czynno�ci zwi�zane ze sob� z punktu widzenia tradycyjnie ukszta�towanego, og�lnego podzia�u pracy

o dzia� oznaczony dwucyfrowym kodem numerycznym, dzieli og�ln� zbiorowo�� na 88 grupowa� rodzaj�w dzia�alno�ci, na kt�re sk�adaj� si� czynno�ci wed�ug cech maj�cych zasadnicze znaczenie zar�wno przy okre�laniu stopnia podobie�stwa, jak i przy rozpatrywaniu powi�za� wyst�puj�cych w gospodarce narodowej

o grupa oznaczona trzycyfrowym kodem numerycznym, obejmuje 272 grupowania rodzaj�w dzia�alno�ci daj�ce si� wyodr�bni� z punktu widzenia procesu produkcyjnego, przeznaczenia produkcji b�d� te� charakteru us�ugi lub charakteru odbiorcy tych us�ug

o klasa oznaczona czterocyfrowym kodem numerycznym, obejmuje 615 grupowa� rodzaj�w dzia�alno�ci daj�cych si� wyodr�bni� przede wszystkim z punktu widzenia specjalizacji procesu produkcyjnego czy te� dzia�alno�ci us�ugowej

o podklasa oznaczona pi�cioznakowym kodem alfanumerycznym i obejmuje 654 grupowania. Zosta�a wprowadzona w celu wyodr�bnienia rodzaj�w dzia�alno�ci charakterystycznych dla polskiej gospodarki i b�d�cych przedmiotem obserwacji statystycznej. Je�li na poziomie krajowym nie wprowadzono dodatkowego podzia�u na poziomie podklasy w stosunku do poziomu mi�dzynarodowego (klasa = podklasie), podklas� tak� oznaczono liter� Z.

Je�li rejestrujesz dzia�alno�� w CEIDG, podajesz:

o jeden kod g��wnej dzia�alno�ci, czyli tej, kt�ra ma najwi�kszy udzia� w przychodach ze sprzeda�y towar�w lub ze �wiadczenia us�ug

o dowoln� liczb� kod�w pozosta�ej dzia�alno�ci, czyli dla tych czynno�ci, kt�re wykonujesz jako przedsi�biorca, a kt�re nie s� twoj� g��wn� dzia�alno�ci�.

W twoim wpisie w CEIDG powinny si� znale�� tylko te kody PKD, kt�re faktycznie okre�laj� to, co robisz. Nie wpisuj kod�w na zapas list� kod�w mo�esz aktualizowa� w dowolnym momencie. Je�eli profil twojej dzia�alno�ci si� zmienia, to masz obowi�zek wskaza� nowe kody PKD lub usun�� te, kt�re ju� ci� nie dotycz�, w ci�gu 7 dni od zmiany.

Niekt�re kody s� zarezerwowane dla rolnik�w lub sp�ek prawa handlowego. Informacje o tym mo�na znale�� w wyszukiwarce kod�w PKD.

2.11. Sprawd�, czy potrzebujesz pozwolenia

Co do zasady przedsi�biorcy mog� dzia�a� swobodnie. To znaczy, �e nie potrzebuj� niczyjej zgody na prowadzenie konkretnej dzia�alno�ci.

Czasami jednak, aby prowadzi� biznes, musisz mie� okre�lone uprawnienia zawodowe posiada� okre�lony sprz�t lub warunki lokalowe. S� te� takie biznesy, kt�re mo�esz prowadzi� dopiero po uzyskaniu pozwolenia odpowiednich instytucji publicznych.

W tych przypadkach mo�e ci by� potrzebna licencja, koncesja, zezwolenie lub wpis do rejestru dzia�alno�ci regulowanej. Musisz si� o nie postara� ju� po zarejestrowaniu firmy.

Reglamentacja dzia�alno�ci gospodarczej oznacza, �e przedsi�biorca nie ma pe�nej swobody zak�adania i prowadzenia okre�lonych rodzaj�w dzia�alno�ci.

Najcz�ciej powodem ograniczenia swobody dzia�alno�ci gospodarczej s� kwestie istotne dla funkcjonowania pa�stwa, w szczeg�lno�ci bezpiecze�stwo oraz interes publiczny. Mo�e to by� na przyk�ad ch�� ochrony zasob�w naturalnych kraju, ochrona interes�w konsument�w czy zapobieganie praktykom monopolistycznym.

W Polsce reglamentacja mo�e mie� form�:

o koncesji

o zezwolenia

o wpisu do rejestru dzia�alno�ci regulowanej.

Rodzaje dzia�alno�ci wymagaj�ce koncesji:

o podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji albo podziemne sk�adowanie odpad�w

o poszukiwanie i rozpoznawanie z�� w�glowodor�w oraz wydobywanie w�glowodor�w ze z��

o poszukiwanie i/lub ozpoznawanie z�� kopalin (z wy��czeniem w�glowodor�w)

o wydobywanie kopalin ze z��

o bro� wytwarzanie i obr�t materia�ami wybuchowymi, broni� i amunicj� oraz wyrobami i technologi� o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym

o dystrybucja energii elektrycznej

o dystrybucja paliw gazowych

o obr�t energi� elektryczn�

o obr�t gazem ziemnym z zagranic�

o obr�t paliwami ciek�ymi

o obr�t paliwami ciek�ymi z zagranic�

o obr�t paliwami gazowymi

o przesy�anie i dystrybucj� ciep�a

o skraplanie gazu ziemnego i regazyfikacj� skroplonego gazu w instalacjach skroplonego gazu

o wytwarzanie ciep�a

o wytwarzanie energii elektrycznej

o wytwarzanie energii elektrycznej w kogeneracji

o wytwarzanie energii elektrycznej w odnawialnych �r�d�ach energii

o wytwarzanie paliw ciek�ych

o ochrona os�b i mienia

o radio i telewizja rozpowszechnianie program�w radiowych i telewizyjnych, z wy��czeniem program�w rozpowszechnianych wy��cznie w systemie teleinformatycznym, kt�re nie s� rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych

o prowadzenia kasyna gry

o przewozy lotnicze

Rodzaje dzia�alno�ci wymagaj�ce zezwolenia to mi�dzy innymi:

o sprzeda� i obr�t alkoholem

o /span>prowadzenie apteki

o prowadzenie hurtowni farmaceutycznej

o prowadzenie punktu aptecznego

o prowadzenie hurtowni farmaceutycznej produkt�w leczniczych weterynaryjnych

o jednorazowe nabycie wyrob�w akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca

o nabywanie wyrob�w akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca

o prowadzenie dzia�alno�ci jako podmiot po�rednicz�cy

o prowadzenie sk�adu podatkowego

o wykonywanie czynno�ci w charakterze przedstawiciela podatkowego

o wysy�anie wyrob�w akcyzowych jako zarejestrowany wysy�aj�cy

o przetwarzanie odpad�w

o zbieranie odpad�w

o zbieranie odpad�w dla przedsi�biorcy prowadz�cego punkt zbierania pojazd�w

Rodzaje dzia�alno�ci regulowanej to mi�dzy innymi:

o wyr�b i rozlew wyrob�w winiarskich

o wyr�b i rozlew napoj�w spirytusowych

o wyr�b, oczyszczanie, ska�anie, odwadnianie alkoholu etylowego

o przechowywanie dokumentacji osobowej i p�acowej pracodawc�w o czasowym okresie przechowywania

o konfekcjonowanie i obr�t �rodkami ochrony ro�lin

o us�ugi detektywistyczne

o prowadzenie indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej

o prowadzenie grupowej praktyki lekarskiej

o prowadzenie indywidualnej praktyki piel�gniarek, po�o�nych

o prowadzenie indywidualnej specjalistycznej praktyki piel�gniarek, po�o�nych albo grupowej praktyki piel�gniarek

o prowadzenie o�rodka szkolenia kierowc�w, pracowni psychologicznej dla instruktor�w, egzaminator�w i kierowc�w. Organizowanie kurs�w dokszta�caj�cych dla kierowc�w przewo��cych towary niebezpieczne

o organizowanie imprez turystycznych

o dzia�alno�� telekomunikacyjna

2.12. Forma opodatkowania

Rozpoczynaj�c dzia�alno�� gospodarcz� musisz wybra� form� opodatkowania swoich dochod�w, czyli podatku PIT. Masz do wyboru jedna z nast�puj�cych form:

o na zasadach og�lnych, wed�ug skali podatkowej - stawka podatkowa 17% i 32%

o wed�ug stawki liniowej - stawka podatkowa 19%

o rycza�tem od przychod�w ewidencjonowanych

o na zasadach karty podatkowej ta forma jest mo�liwa do wybrania do 31 grudnia 2021 roku, od 1 stycznia 2022 nowopowstaj�ce firmy nie mog� ju� wybiera� tej formy opodatkowania.

Skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania dochod�w z dzia�alno�ci gospodarczej. To oznacza, �e b�dziesz opodatkowany na zasadach og�lnych, czyli na zasadach podobnych do os�b zatrudnionych na umow� o prac�.

W przypadku skali podatkowej i stawki liniowej podstaw� opodatkowania jest doch�d, a w przypadku rycza�tu od przychod�w ewidencjonowanych przedmiotem opodatkowania jest osi�gni�ty przych�d.

W przypadku karty podatkowej podatek jest ustalany w odniesieniu do rodzaju i wielko�ci dzia�alno�ci gospodarczej podatnika w decyzji wydawanej przez naczelnika urz�du skarbowego.

Wyb�r rycza�tu od przychod�w ewidencjonowanych i karty podatkowej nie zawsze b�dzie mo�liwy, mi�dzy innymi dlatego, �e przy tych formach opodatkowania wskazano dzia�alno�ci, kt�re nie mog� (rycza�t) lub mog� (karta) z nich korzysta�.

2.13. Sprawd�, czy musisz p�aci� VAT

Podatek VAT to podatek pobierany na ka�dym etapie obrotu towarami lub us�ugami. Jego warto�� jest doliczana do ka�dej transakcji.

VAT p�acisz niezale�nie od podatku dochodowego PIT i od tego czy PIT rozliczasz na zasadach og�lnych - wed�ug skali podatkowej, wed�ug stawki liniowej, rycza�tem od przychod�w ewidencjonowanych czy na zasadach karty podatkowej.

Jako przedsi�biorca masz co do zasady obowi�zek zarejestrowania si� do VAT. Nie musisz si� jednak rejestrowa�, gdy:

o twoja sprzeda� nie przekracza limitu 200 tys. z� rocznie

o sprzedajesz wy��cznie towary i us�ugi zwolnione z VAT

Wi�cej informacji na temat podatku VAT znajdziesz w rozdziale 5.

2.14. Zdecyduj, jak prowadzi� ksi�gowo��

Przedsi�biorcy musz� prowadzi� dokumentacj� rachunkow�, w sk�ad kt�rej wchodz�: faktury, rachunki, ewidencje. Jedynym wyj�tkiem s� firmy, kt�re wybior� kart� podatkow� - w ich przypadku taka dokumentacja nie jest potrzebna, poniewa� kwot� podatku na dany rok podatkowy ustala im naczelnik w�a�ciwego urz�du skarbowego.

Pozostali przedsi�biorcy mog� prowadzi� ksi�gowo�� w formie:

o uproszczonej w podatkowej ksi�dze przychod�w i rozchod�w lub w ewidencji przychod�w przy rycza�cie

o pe�nej w ksi�gach rachunkowych.

2.15. Zdecyduj jakim rachunkiem si� pos�ugiwa�

Przedsi�biorcy mog� wykorzystywa� w dzia�alno�ci gospodarczej rachunek firmowy lub sw�j rachunek prywatny - musi to jednak by� rachunek, kt�ry ma tylko jednego posiadacza.

Rachunek bankowy jest tym wa�niejszy, �e nie ka�d� transakcj� mo�na przeprowadzi� got�wk�. Zgodnie z przepisami przedsi�biorca nie mo�e dokonywa� p�atno�ci got�wkowych, je�li:

o stron� transakcji jest inny przedsi�biorca

o jednorazowa warto�� transakcji przekracza r�wnowarto�� 15 tys. z�, bez wzgl�du na liczb� wynikaj�cych z niej p�atno�ci.

Je�li dokonujesz takich transakcji, musisz mie� rachunek bankowy. B�dziesz go te� potrzebowa�, �eby op�aca� podatek lub sk�adki ZUS tu wyj�tkiem s� mikroprzedsi�biorcy, czyli firmy, kt�re co najmniej w jednym z dw�ch ostatnich lat obrotowych zatrudnia�y mniej ni� 10 pracownik�w i osi�gn�y roczny obr�t netto nieprzekraczaj�cy 2 milion�w euro oni mog� op�aca� sk�adki ZUS i podatki na poczcie.

Rachunek firmowy (a nie prywatny) b�dzie Ci potrzebny, je�li:

o jeste� podatnikiem VAT tylko numery firmowych rachunk�w bankowych s� publikowane w Wykazie podatnik�w VAT, czyli na Bia�ej li�cie podatnik�w VAT

o dokonujesz transakcji z zastosowaniem mechanizmu podzielonej p�atno�ci.

Wi�cej o bia�ej li�cie podatnik�w VAT znajdziesz w rozdziale 8.

Wi�cej o mechanizmie podzielonej p�atno�ci znajdziesz w rozdziale 9.

2.16. Sprawd�, jakie sk�adki zap�acisz do ZUS

Jako przedsi�biorca musisz rozlicza� i op�aca� za siebie sk�adki do ZUS na:

o ubezpieczenia spo�eczne, z kt�rych obowi�zkowe s�: ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, a dobrowolne jest ubezpieczanie chorobowe

o Fundusz Pracy i Fundusz Solidarno�ciowy

o ubezpieczenie zdrowotne.

Firmy, kt�re dopiero zaczynaj� dzia�alno�� gospodarcz� lub zamkn�li poprzedni� przynajmniej 60 miesi�cy wcze�niej oraz nie planuj� �wiadczy� us�ug na rzecz by�ego pracodawcy przez pierwszych 6 miesi�cy dzia�alno�ci, mog� korzysta� z ulgi na start.

Wi�cej na temat ulgi na start znajdziesz w rozdziale 10.

Ulga zwalnia ci� z p�acenia sk�adek na:

o ubezpieczenia spo�eczne, czyli ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe

o Fundusz Pracy

o Fundusz Solidarno�ciowy.

Po 6 miesi�cach mo�esz skorzysta� z kolejnej mo�liwo�ci obni�enia sk�adki i przez 24 miesi�ce p�aci� obni�one sk�adki od preferencyjnej podstawy.

Wi�cej na temat preferencyjnych sk�adek ZUS znajdziesz w rozdziale 11.

Je�li nie masz prawa do ulg, musisz op�aca� sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne od podstawy nie ni�szej ni� 60% prognozowanego przeci�tnego wynagrodzenia miesi�cznego.

Na podstawie wpisu w CEIDG ZUS wpisze ci� do rejestru p�atnik�w sk�adek i b�dzie ewidencjonowa� informacje o twoich rozliczeniach na koncie p�atnika. Prze�le r�wnie� na tw�j adres do korespondencji informacj� o numerze rachunku sk�adkowego w ZUS.

Je�li jeste� rolnikiem i chcesz za�o�y� firm�, mo�esz zachowa� prawo do ubezpieczenia w KRUS.

Wi�cej na temat sk�adek ZUS przedsi�biorcy znajdziesz w rozdziale 13.

2.17. Zdecyduj czy potrzebujesz pe�nomocnika

Pe�nomocnik to osoba, kt�ra b�dzie upowa�niona do dzia�ania w twoim imieniu, zgodnie z zakresem udzielonego pe�nomocnictwa. Mo�esz ustanowi� wi�cej ni� jednego pe�nomocnika Pe�nomocnik mo�e - na przyk�ad - zawiera� umowy, przyjmowa� p�atno�ci czy reprezentowa� ci� przed urz�dem czy s�dem.

Zg�o� pe�nomocnika rejestruj�c swoj� firm�. Je�li tw�j pe�nomocnik b�dzie wpisany w CEIDG, to nie musisz dostarcza� dokumentu pe�nomocnictwa za ka�dym razem, kiedy to pe�nomocnik za�atwia twoj� spraw� w urz�dzie. Nie b�dziesz te� p�aci� op�aty skarbowej za pe�nomocnictwo w rejestrze s� widoczne wszystkie dane ustanowionych pe�nomocnik�w, wraz z informacj� o zakresie udzielonego pe�nomocnictwa.

Wi�cej o pe�nomocniku przedsi�biorcy znajdziesz w rozdziale 13.

2.18. Zarejestruj firm� online

Firm� zarejestrujesz w trybie online na rz�dowej stronie www.biznes.gov.pl korzystaj�c z elektronicznego kreatora wniosku. System automatycznie, na podstawie wprowadzonych przez Ciebie danych, przygotuje wniosek o wpis do rejestru przedsi�biorc�w oraz zg�oszenie do ZUS/KRUS, GUS i urz�du skarbowego. Aby zarejestrowa� firm� na www.biznes.gov.pl musisz mie� Profil Zaufany lub podpis kwalifikowany.

Je�li nie masz NIP ani REGON, to tw�j wniosek o wpis do rejestru przedsi�biorc�w b�dzie jednocze�nie wnioskiem o ich nadanie. NIP i REGON zostan� automatycznie uzupe�nione w twoim wpisie - NIP wci�gu 1 dnia roboczego, REGON w ci�gu 7 dni.

3. Obowi�zki przedsi�biorcy

3.1. Obowi�zki podatnika

Jako przedsi�biorca prowadz�cy jednoosobow� dzia�alno�� gospodarcz� masz szereg obowi�zk�w wynikaj�cych z prawa podatkowo-ubezpieczeniowego. S� to:

o Naliczanie i op�acania podatk�w

o Naliczanie i op�acanie sk�adek ZUS i sk�adki zdrowotnej

o Roczne rozliczenie dzia�alno�ci

o Prowadzenie ksi�gowo�ci oraz szeregu sprawozda�, statystyk i deklaracji.

3.2. Naliczenie i op�acanie podatk�w

Ordynacja podatkowa w art. 6 wyja�nia, �e podatkiem jest publicznoprawne, nieodp�atne, przymusowe oraz bezzwrotne �wiadczenie pieni�ne na rzecz Skarbu Pa�stwa, wojew�dztwa, powiatu lub gminy, wynikaj�ce z ustawy podatkowej.

Podatki s� jednym z podstawowych dochod�w bud�etu, kt�re zapewniaj� pokrycie wydatk�w pa�stwa. Dzi�ki nim nast�puje redystrybucja dochodu i maj�tku narodowego mi�dzy podatnikami a pa�stwem i samorz�dami terytorialnymi.

Op�acanie podatk�w to g��wny obowi�zek ka�dego przedsi�biorcy prowadz�cego dzia�alno�� gospodarcz�. Dotyczy to dw�ch niezale�nych podatk�w:

o Podatek dochodowy

o Podatek VAT

Op�acanie podatku dochodowego to obowi�zek ka�dego przedsi�biorcy, kt�ry osi�ga przychody. Decyduj�cy wp�yw na jego wysoko�� ma zadeklarowana forma opodatkowania. Ustawa o podatku dochodowym od os�b fizycznych wyr�nia 4 formy opodatkowania dochod�w:

o Skala podatkowa. Podatek okre�lony jest stawk� procentow� i oblicza si� go od dochodu, czyli przychod�w pomniejszonych o koszty uzyskania przychod�w. Podatek w tym przypadku zale�y tylko od osi�gni�tego przychodu i obowi�zuj�cej stawki rycza�tu, kt�ra jest przypisana dla danej dzia�alno�ci. Koszty uzyskania przychodu, odmiennie ni� w przypadku skali podatkowej i podatku liniowego, nie maj� wp�ywu na wysoko�� podatku. Ta forma opodatkowania przyjmowana jest z urz�du, zatem podatnicy nie musz� sk�ada� o�wiadczenia, aby j� wybra�. Przy skali podatkowej wyr�nia si� dwie stawki podatku: 17% i 32%. Je�eli doch�d w danym roku podatkowym nie przekroczy� pierwszego progu podatkowego, to podatek wylicza si� wed�ug stawki 17%.

o Podatek liniowy. Podatek okre�lony jest stawk� procentow� i oblicza si� go od dochodu, czyli przychod�w pomniejszonych o koszty uzyskania przychod�w. Podatek w tym przypadku zale�y tylko od osi�gni�tego przychodu i obowi�zuj�cej stawki rycza�tu, kt�ra jest przypisana dla danej dzia�alno�ci. Koszty uzyskania przychodu, odmiennie ni� w przypadku skali podatkowej i podatku liniowego, nie maj� wp�ywu na wysoko�� podatku. Stawka podatku liniowego zawsze wynosi 19%, bez wzgl�du na wysoko�� osi�gni�tych dochod�w przedsi�biorcy.

o Rycza�t ewidencjonowany. Podatek w tym przypadku zale�y tylko od osi�gni�tego przychodu i obowi�zuj�cej stawki rycza�tu, kt�ra jest przypisana dla danej dzia�alno�ci. Koszty uzyskania przychodu, odmiennie ni� w przypadku skali podatkowej i podatku liniowego, nie maj� wp�ywu na wysoko�� podatku.

o Karta podatkowa. Podatek nie zale�y od przychodu i koszt�w uzyskania przychod�w, poniewa� ustalana jest jednolita stawka podatku w ka�dym roku podatkowym.

W ci�gu roku podatkowego nalicza si� i odprowadza zaliczki na podatek dochodowy w trybie comiesi�cznym lub kwartalnym. Zaliczk� na podatek op�aca si� do 20 dnia miesi�ca nast�puj�cego po miesi�cu za kt�ry oblicza si� podatek.

Wi�cej o podatku VAT znajdziesz w rozdziale 5.

3.3. Naliczanie i op�acanie sk�adek ZUS i sk�adki zdrowotnej

Przedsi�biorca op�aca sk�adki na ZUS i sk�adk� zdrowotn� w ka�dym miesi�cu prowadzenia dzia�alno�ci. Op�at� sk�adek wnosi si� do 10 dnia miesi�ca nast�puj�cego po miesi�cu, kt�rego dotycz� sk�adki. Wi�cej o sk�adkach znajdziesz w rozdzia�ach 11, 9, oraz 10.

3.4. ��Roczne rozliczenie dzia�alno�ci

Obowi�zkiem ka�dego przedsi�biorcy s� sk�adane w urz�dzie rozliczenia roczne dochod�w uzyskanych w ci�gu roku podatkowego z tytu�u prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej oraz pozosta�ych �r�de� - je�eli zosta�y uzyskane. Zastosowanie odpowiedniego zeznania rocznego uzale�nione jest od wybranych zasad opodatkowania przedsi�biorstwa, jakie zosta�y zg�oszone do urz�du skarbowego.

W zale�no�ci od rodzaju opodatkowania sk�ada si� do Urz�du Skarbowego:

o PIT-36 w przypadku formy opodatkowania wg skali podatkowej

o PIT-36L w przypadku formy opodatkowania podatkiem liniowym

o PIT-28 w przypadku rycza�tu ewidencjonowanego

o PIT-16A w przypadku karty podatkowej

3.5. ��Ksi�gowo�ci sprawozdania, statystyki i deklaracje

Przedsi�biorca prowadz�cy jednoosobow� dzia�alno�� gospodarcza powinien:

o prowadzi� Ksi��k� Przychod�w i Rozchod�w je�li jego roczne przychody nie przekraczaj� 2mln EUR wi�cej na temat PKPiR znajdziesz w rozdziale 4

o prowadzi� pe�n� ksi�gowo�� je�li jego przychody roczne przekraczaj� 2 mln EUR

o przygotowywa� i wysy�a� do Urz�du Skarbowego deklaracj� JPK_VAT w trybie comiesi�cznym - wi�cej na temat PKPiR znajdziesz w rozdziale 5

o prowadzi� rejestr sprzeda�y VAT i rejestr zakup�w VAT - wi�cej na temat PKPiR znajdziesz w rozdziale 5

4. Podatkowa ksi��ka przychod�w i rozchod�w

4.1. &bsp; Dla kogo jest PKPiR

Podatkow� ksi�g� przychod�w i rozchod�w, w skr�cie PKPiR powiniene� prowadzi�, je�li:

o rozliczasz podatek na zasadach og�lnych wed�ug skali podatkowej lub liniowo

o przychody netto, bez uwzgl�dnienia VAT z dzia�alno�ci gospodarczej albo przychody sp�ki nie przekroczy�y w poprzednim roku finansowym 2 mln euro.

4.2. Kiedy za�o�y� i jak prowadzi� PKPiR

Podatkow� ksi�g� przychod�w i rozchod�w zak�ada si�:

o na dzie� 1 stycznia ka�dego roku podatkowego lub

o na dzie� rozpocz�cia dzia�alno�ci w ci�gu roku podatkowego.

Ksi�g� mo�esz prowadzi� papierowo lub elektronicznie. Je�li prowadzisz ksi�g� w formie papierowej, wszystkie jej strony musz� by� spi�te (zbroszurowane) i kolejno ponumerowane.

Je�li prowadzisz ksi�g� w formie elektronicznej, powiniene�:

o okre�li� na pi�mie szczeg�ow� instrukcj� obs�ugi programu komputerowego do jej prowadzenia (przepisy nie wskazuj�, jak powinna wygl�da� taka instrukcja; mo�e to by� na przyk�ad do��czony do ksi�gi podr�cznik opisuj�cy zasady dzia�ania danego programu)

o stosowa� program komputerowy zapewniaj�cy bezzw�oczny wgl�d w tre�� zapis�w oraz umo�liwiaj�cy wydrukowanie wszystkich danych w porz�dku chronologicznym, zgodnie z wzorem ksi�gi

o przechowywa� dane w spos�b chroni�cy je przed zniszczeniem lub zniekszta�ceniem.

Nie musisz drukowa� PKPiR. Dokumenty ksi�gowe zapisz na dysku twardym komputera w plikach elektronicznych (np. jako pliki PDF). Przechowuj je w dedykowanych folderach, w porz�dku chronologicznym, z podzia�em na poszczeg�lne okresy rozliczeniowe. Dodatkowo zr�b kopi� na osobnych no�nikach danych, na przyk�ad na pendrive.

Zapisy powinny by� dokonywane na bie��co, w j�zyku polskim i walucie polskiej. Ksi�g� nale�y prowadzi� rzetelnie i w spos�b niewadliwy. Ewidencja wadliwa to taka, w kt�rej s� b��dy formalne, na przyk�ad nie zosta�a zbroszurowana, brakuje numeracji poszczeg�lnych kart, czy chronologii.

Za nierzeteln� b�dzie uznana ksi�ga, kt�ra:

o zawiera wpis o zdarzeniu, kt�re w rzeczywisto�ci nie zaistnia�o, np. na podstawie tak zwanej pustej faktury

o nie zawiera wpisu o zdarzeniu, kt�re rzeczywi�cie zaistnia�o, np. nieujawnienie cz�ci obrotu

o zawiera kwoty inne ni� zaistnia�e w rzeczywisto�ci, np. zani�enie obrotu.

Nierzetelno�� jest traktowana jako przest�pstwo skarbowe, natomiast wadliwo�� jako wykroczenie skarbowe. Je�li organ podatkowy uzna ksi�g� za nierzeteln� lub wadliw�, grozi ci dop�ata podatku oraz kara grzywny.

4.3. Co zapisywa� w PKPiR

Podstaw� zapis�w w PKPiR s� dowody ksi�gowe, czyli mi�dzy innymi:

o faktury VAT, w tym faktury VAT RR, dokumenty celne, rachunki, wystawione zgodnie z w�a�ciwymi przepisami, np. ustaw� o VAT

o inne dokumenty stwierdzaj�ce fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem, w tym:

o dzienne zestawienia dowod�w (faktur dotycz�cych sprzeda�y) sporz�dzone do zaksi�gowania ich zbiorczym zapisem

o noty ksi�gowe, sporz�dzone w celu skorygowania zapisu dotycz�cego operacji gospodarczej, wynikaj�cej z dowodu obcego lub w�asnego, otrzymane od kontrahenta podatnika lub przekazane kontrahentowi

o dowody przesuni��

o dowody op�at pocztowych i bankowych

o inne dowody op�at, w tym dokonywanych na podstawie ksi��eczek op�at

o raporty fiskalne

o opisy lub specyfikacje otrzymanych materia��w lub towar�w handlowych (przy czym opis ten musi by� po��czony z nades�an� nast�pnie faktur�)

o dowody wewn�trzne (w �ci�le okre�lonych w rozporz�dzeniu przypadkach).

Dokumenty te musz� zawiera�:

o wiarygodne okre�lenie wystawcy lub wskazanie stron (nazw� i adresy) uczestnicz�cych w operacji gospodarczej

o dat� wystawienia dowodu oraz dat� lub okres dokonania operacji gospodarczej

o przedmiot operacji gospodarczej i jego warto��

o podpisy os�b uprawnionych do prawid�owego udokumentowania operacji gospodarczych

o oznaczenie numerem lub w inny spos�b, kt�ry umo�liwia powi�zanie dowodu
z zapisami ksi�gowymi dokonanymi na jego podstawie.

4.4. Jakie ewidencje trzeba prowadzi� ��cznie z PKPiR

Je�li prowadzisz PKPiR, dodatkowo musisz prowadzi�:

o ewidencj� �rodk�w trwa�ych oraz warto�ci niematerialnych i prawnych

o ewidencj� sprzeda�y je�eli nie prowadzisz ewidencji na kasie fiskalnej

o ewidencj� przebiegu pojazdu je�li samoch�d jest �rodkiem trwa�ym firmy, wykorzystywanym wy��cznie na cele dzia�alno�ci gospodarczej i chcesz odliczy� 100 % wydatk�w na jego u�ytkowanie

o ewidencj� kupna i sprzeda�y warto�ci dewizowych je�li prowadzisz dzia�alno�� kantorow�

4.5. Gdzie i jak d�ugo przechowywa� PKPiR

PKPiR musisz przechowywa� - co do zasady - w siedzibie twojego przedsi�biorstwa lub w miejscu wykonywania dzia�alno�ci. W miejscu wykonywania dzia�alno�ci prowadzisz ewidencj� sprzeda�y. Ta ewidencja powinna zawiera�: numer kolejny wpisu, dat� uzyskania przychodu nieudokumentowanego fakturami, rachunkami oraz wysoko�� tego przychodu. Mo�e by� prowadzona zar�wno w formie papierowej, jak i komputerowo.

Jeste� zwolniony z ewidencjonowania sprzeda�y, je�li prowadzisz ewidencj� na kasie fiskalnej.

Wi�cej o kasie fiskalnej znajdziesz w rozdziale 6.

Ksi�g� wraz z dokumentacj� musisz przechowywa� 5 lat, licz�c od ko�ca roku kalendarzowego, w kt�rym up�yn�� termin p�atno�ci podatku dochodowego rozliczanego na podstawie tej ksi�gi.

4.6. Metoda kasowa i memoria�owa

Za dzie� poniesienia kosztu uwa�a si� - co do zasady - dzie� wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowi�cego podstaw� do uj�cia kosztu w PKPiR.

Jednak w przypadku koszt�w na prze�omie roku masz do wyboru dwie metody ewidencjowania: metod� memoria�ow� lub kasow�.

Metoda memoria�owa, polega na tym, �e koszty dzielisz na bezpo�rednio i po�rednio zwi�zane z osi�gni�tym w danym roku przychodem, czyli na koszty bezpo�rednie i po�rednie. Ten podzia� jest wa�ny, bo od tego do jakiej kategorii nale�y dany koszt zale�y, kiedy - z jak� dat� - zostanie uj�ty w ewidencji.

Koszty po�rednie to takie, kt�rych nie mo�na jednoznacznie przyporz�dkowa� do konkretnego przychodu, na przyk�ad wydatki na reklam�, czynsz. Te koszty nale�y ewidencjonowa� co do zasady na podstawie daty wystawienia faktury przez twojego dostawc�.

Koszty bezpo�rednie to takie, kt�re mo�na przyporz�dkowa� do przychodu. Nale�y je uj�� w tym roku, w kt�rym zosta�y osi�gni�te odpowiadaj�ce im przychody - ale tylko do dnia z�o�enia deklaracji podatkowej za dany rok.

Metoda kasowa (uproszczona) polega na tym, �e koszty ujmuje si� w PKPiR w dniu ich poniesienia. Nie trzeba zatem dzieli� koszt�w na po�rednie i bezpo�rednie oraz przyporz�dkowywa� poniesionych koszt�w do konkretnych przychod�w.

4.7. Jak wygl�da PKPiR zakres informacji

Podatkowa Ksi�ga Przychod�w i Rozchod�w zawiera 17 kolumn:

o Kolumna 1 - Numer zapis�w do ksi�gi. Tym samym numerem oznaczasz dow�d stanowi�cy podstaw� zapisu

o Kolumna 2 - Data wynikaj�ca z dokumentu stanowi�cego podstaw� wpisu

o Kolumna 3 - Numer faktury lub innego dowodu

o Kolumna 4 i 5 - Dane kontrahent�w

o Kolumna 6 - Opis zdarzenia gospodarczego, np. zakup materia��w, czy wyp�ata wynagrodze� za dany okres

o Kolumna 7 - Przychody ze sprzeda�y

o Kolumna 8 - Pozosta�e przychody, np. z odp�atnego zbycia sk�adnik�w maj�tku,
czy z otrzymanych kar umownych

o Kolumna 9 - Suma przychod�w z kolumn 7 i 8.

o Kolumna 10 - Zakup materia��w oraz towar�w handlowych wed�ug cen zakupu

o Kolumna 11 - Koszty uboczne zakupu, np. dotycz�ce transportu, za�adunku i wy�adunku, ubezpieczenia w drodze

o Kolumna 12 - Wynagrodzenie brutto wyp�acane pracownikom

o Kolumna 13 - Pozosta�e koszty, niewymienione w kolumnach 1012, np. czynsz za lokal, op�ata za energi� elektryczn�, sk�adki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracownik�w w cz�ci finansowanej przez pracodawc�

o Kolumna 14 - Suma wydatk�w z kolumn 12 i 13

o Kolumna 15 - Kolumna jest wolna. Mo�na w niej wpisywa� inne zdarzenia gospodarcze ni� wymienione w kolumnach 113

o Kolumna 16 - Koszty dzia�alno�ci badawczo-rozwojowej

o Kolumna 17 - Uwagi co do tre�ci zapis�w w kolumnach 216. Kolumna ta mo�e by� tak�e wykorzystywana np. do wpisywania pobranych zaliczek

Zawarto�� ksi�gi jest �ci�le okre�lona i wynika ze wzoru zamieszczonego w za��czniku nr 1 do Rozporz�dzenie Ministra Finans�w z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej ksi�gi przychod�w i rozchod�w.

4.8. Jak ewidencjonowa� niekt�re rodzaje koszt�w

Zakup materia��w i towar�w handlowych wpisujesz do PKPiR niezw�ocznie po ich otrzymaniu, w kolumnie 10.

Zakup materia��w i towar�w handlowych ujmujesz w ksi�dze na podstawie faktury (je�li otrzyma�e� je wraz z faktur�). Je�li materia� lub towar handlowy zosta� dostarczony przed otrzymaniem faktury od dostawcy, sporz�d� szczeg�owy opis (zawieraj�cy ilo��, rodzaj i cen� jednostkow� towaru oraz dane dostawcy) i dokonaj zapisu w PKPiR na podstawie opisu. Opis ten przechowujesz jako dow�d zakupu wraz z nades�an� p�niej faktur�.

Je�li z zakupem materia��w i towar�w handlowych zwi�zane s� inne koszty, np. transportu, pakowania, odpraw celnych, czy ubezpieczenia, wpisujesz je do kolumny 11 PKPiR Koszty uboczne zakupu".

Wynagrodzenia pracownik�w i wsp�pracownik�w, zatrudnionych na podstawie um�w o prac� i um�w cywilnoprawnych (zlecenie, dzie�o) wpisujesz w kwocie brutto, w kolumnie 12 PKPiR.

Sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych �wiadcze� Pracowniczych wpisujesz w kolumnie 13 PKIPiR jako pozosta�e wydatki.

Kosztami uzyskania przychod�w mog� by� wy��cznie wynagrodzenia faktycznie op�acone. W ksi�dze ujmuje si� je pod dat� wyp�aty. Dowodami ksi�gowymi, na podstawie kt�rych dokonujesz odpowiednich zapis�w s� np. listy p�ac, a w przypadku wyp�aty wynagrodzenia za umow� zlecenie jest zwykle rachunek wystawiony przez zleceniobiorc�.

Moment uznania wynagrodze� z tytu�u umowy o prac� za koszty podatkowe zale�y od terminu dokonania zap�aty. Stanowi� one koszt podatkowy w miesi�cu, za kt�ry s� nale�ne, pod warunkiem, �e zosta�y wyp�acone lub postawione do dyspozycji pracownika w terminie wynikaj�cym z przepis�w prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego ��cz�cego strony.

Wynagrodzenia z um�w cywilnoprawnych s� kosztem uzyskania przychod�w dopiero z chwil� wyp�aty lub postawienia do dyspozycji. Nie dzia�a wi�c tu zasada przypisywania ich do okresu, za kt�ry s� nale�ne.

Sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne z tytu�u wyp�aconych wynagrodze� mog� by� zaliczone do koszt�w w miesi�cu, w kt�rym wynagrodzenia zwi�zane z tymi sk�adkami s� nale�ne, pod warunkiem, �e sk�adki zostan� op�acone w terminie zgodnym z w�a�ciwymi przepisami prawa (do 15. dnia miesi�ca nast�puj�cego po wyp�acie wynagrodze�). Przyk�adowo termin zap�aty sk�adek za stycze� up�ywa co do zasady 15 marca. Jednak je�li zostan� op�acone do 15 lutego, mo�na je zaliczy� do koszt�w podatkowych w styczniu, na zasadzie memoria�owej.

Je�li prowadzisz dzia�alno�� w swoim mieszkaniu, mo�esz odliczy� cz�� wydatk�w zwi�zanych z mieszkaniem, na przyk�ad czynsz, wod� czy energi�. Powiniene� okre�li�, jaka cz�� lokalu jest wykorzystywana do prowadzenia dzia�alno�ci. Najcz�ciej wydziela si� jeden pok�j. Kosztem uzyskania przychod�w b�d� wydatki przypadaj�ce proporcjonalnie na t� cz��, np. 25%. Wydatki te nale�y ewidencjonowa� PKPiR w kolumnie 13 Pozosta�e wydatki". Dowodem ksi�gowym mo�e by� tutaj dow�d wewn�trzny.

Podatek VAT naliczony mo�e by� kosztem uzyskania przychodu i ujmowany w PKPiR:

o je�li jeste� zwolniony z podatku VAT lub naby�e� towary i us�ugi w celu wytworzenia albo odprzeda�y towar�w lub �wiadczenia us�ug zwolnionych z podatku

o w tej cz�ci, w kt�rej zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi przy zakupach nie przys�uguje prawo do odliczenia VAT je�eli podatek naliczony nie powi�ksza warto�ci �rodka trwa�ego lub warto�ci niematerialnej i prawnej.

Je�li VAT jest dla ciebie kosztem uzyskania przchodu, do PKPiR wpisujesz jako koszt kwot� brutto z faktury.

4.9. Spis z natury na dzie� rozpocz�cia dzia�alno�ci

Je�li zak�adasz firm�, musisz sporz�dzi� spis z natury na dzie� rozpocz�cia dzia�alno�ci gospodarczej i uj�� w podatkowej ksi�dze przychod�w i rozchod�w. Masz obowi�zek przygotowania spisu z natury:

o na dzie� 1 stycznia (chyba, �e zosta� przygotowany na koniec roku)

o na koniec ka�dego roku podatkowego

o na dzie� rozpocz�cia dzia�alno�ci w ci�gu roku podatkowego

o w razie zmiany wsp�lnika

o przy zmianie proporcji udzia��w wsp�lnik�w

o na dzie� likwidacji dzia�alno�ci

o w razie utraty w ci�gu roku podatkowego prawa do zrycza�towanego opodatkowania podatkiem dochodowym.

Spis z natury na dzie� rozpocz�cia dzia�alno�ci obejmuje wszystkie rzeczy kupione przed za�o�eniem firmy, czyli towary handlowe, materia�y i surowce podstawowe, pomocnicze, p�wyroby, a tak�e braki i odpady u�ytkowe. Nie obejmuje natomiast sk�adnik�w stanowi�cych maj�tek firmy, �rodk�w trwa�ych czy te� wyposa�enia, takich jak komputery, meble czy samochody.

Je�eli nie masz �adnych sk�adnik�w, kt�re trzeba uj�� w spisie na dzie� rozpocz�cia dzia�alno�ci, to i tak musisz przygotowa� zerowy spis z natury. Wpisujesz w�wczas 0 z�" jako pierwszy wpis w ksi�dze przychod�w i rozchod�w.

Przepisy nie przewiduj� wzoru spisu z natury. Mo�na go sporz�dzi� we w�asnym zakresie lub skorzysta� z druk�w dost�pnych na rynku. Musi zawiera� takie dane, jak:

o nazwisko i imi� w�a�ciciela zak�adu (nazw� firmy)

o dat� sporz�dzenia spisu

o numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury

o szczeg�owe okre�lenie towaru i innych sk�adnik�w obj�tych spisem

o jednostk� miary

o ilo�� stwierdzon� w czasie spisu

o cen� w z�otych i groszach za jednostk� miary

o warto�� wynikaj�c� z przemno�enia ilo�ci towaru przez jego cen� jednostkow�

o ��czn� warto�� spisu z natury

o klauzul� Spis zako�czono na pozycji..."

o podpisy os�b sporz�dzaj�cych spis

o podpis w�a�ciciela zak�adu (wsp�lnik�w).

4.10. Roczne zamkni�cie PKPiR i ustalenie dochodu

Po zako�czeniu roku podatkowego zamykasz PKPiR, podsumowuj�c poszczeg�lne kwoty. Sumowa� kwoty w poszczeg�lnych kolumnach mo�esz narastaj�co przez ca�y rok lub wy��cznie na koniec miesi�ca.

Najwygodniej jest (r�wnie� dla cel�w obliczenia zaliczki na podatek dochodowy za dany miesi�c) stosowa� pierwszy spos�b. Warto�ci wykazane na koniec grudnia s� jednocze�nie podsumowaniem przychod�w i koszt�w osi�gni�tych w trakcie ca�ego roku.

Na 31 grudnia ka�dego roku musisz sporz�dzi� spis z natury, obejmuj�cy: towary handlowe, materia�y (surowce) podstawowe i pomocnicze, p�wyroby, produkcj� w toku, wyroby gotowe, braki i odpady. Spis z natury powinien obejmowa� r�wnie� towary stanowi�ce twoj� w�asno�� jako przedsi�biorcy, znajduj�ce si� w dniu sporz�dzenia spisu poza twoim zak�adem, a tak�e towary obce znajduj�ce si� w zak�adzie.

W spisie na koniec roku ujmujesz te sk�adniki maj�tku, kt�rych zakup zosta� zaewidencjonowany w trakcie roku podatkowego w kolumnie 10 PKPiR Zakup towar�w handlowych i materia��w wg cen zakupu", ale sk�adniki te nie zosta�y sprzedane na 31 grudnia.

W spisie z natury nie ujmujesz wyposa�enia i �rodk�w trwa�ych.

Po dokonaniu spisu (ustaleniu stanu ilo�ciowego) nale�y wyceni� spisane sk�adniki maj�tku. Masz na to 14 dni. Warto�� spisu ujmij w ostatniej pozycji PKPiR
(po podsumowaniu kolumn). B�dzie to ostatni zapis w ksi�dze podatkowej danego roku.

Materia�y i towary handlowe wycenia si� wed�ug cen zakupu lub nabycia
(albo wed�ug cen rynkowych z dnia sporz�dzenia spisu, je�eli s� one ni�sze od cen zakupu lub nabycia).

P�wyroby (p�fabrykaty), wyroby gotowe i braki w�asnej produkcji wycenia si� wed�ug koszt�w wytworzenia.

Odpady u�ytkowe, kt�re w toku dzia�alno�ci utraci�y swoj� pierwotn� warto�� u�ytkow�, wycenia si� wed�ug warto�ci wynikaj�cej z oszacowania uwzgl�dniaj�cego ich przydatno�� do dalszego u�ytkowania.

Produkcj� niezako�czon� przy dzia�alno�ci us�ugowej i budowlanej wycenia si� wed�ug koszt�w wytworzenia (nie mo�e to by� warto�� ni�sza od koszt�w materia��w bezpo�rednich zu�ytych do produkcji niezako�czonej).

Produkcj� zwierz�c� obj�t� spisem z natury wycenia si� wed�ug cen rynkowych z dnia sporz�dzenia spisu, z uwzgl�dnieniem gatunku, grupy i wagi zwierz�t.

Warto�ci materia��w i towar�w handlowych wed�ug cen zakupu mo�na podwy�szy� o wska�nik koszt�w ubocznych zakupu (np. transportu, za�adunku czy ubezpieczenia). W tym celu ustala si� procentowy wska�nik koszt�w ubocznych zakupu (kolumna 11) w stosunku do og�lnej warto�ci zakupu (kolumna 10). Jednostkow� cen� zakupu podwy�sza si� o wska�nik.

Przedsi�biorcy, kt�rzy s� czynnymi podatnikami VAT, wyceniaj� towary, od kt�rych przys�ugiwa�o prawo odliczenia VAT, wed�ug cen netto. W pozosta�ych przypadkach wyceny nale�y dokona� zgodnie z warto�ci� brutto.

Towary obce znajduj�ce si� w zak�adzie nie podlegaj� wycenie. Wystarczaj�ce jest ilo�ciowe ich uj�cie w spisie towar�w z podaniem, czyj� stanowi� w�asno��.

Warto�� spisu ujmij w ostatniej pozycji PKPiR (po podsumowaniu kolumn). B�dzie to ostatni zapis w ksi�dze podatkowej danego roku. W praktyce przyj�o si� ujmowanie spisu z natury w ksi�dze w kolumnie 10 Zakup towar�w handlowych i materia��w wed�ug cen zakupu".

Spis z natury mo�na wpisa� do ewidencji wed�ug poszczeg�lnych rodzaj�w jego sk�adnik�w lub w jednej pozycji (sumie), je�eli zosta�o sporz�dzone odr�bne szczeg�owe zestawienie poszczeg�lnych jego sk�adnik�w. Zestawienie to powinno by� przechowywane ��cznie z ksi�g�.

Je�li nie masz na stanie towar�w handlowych, a warto�� remanentu wynosi 0 z�, r�wnie� powinna zosta� ona wpisana do ksi�gi.

Spis z natury sporz�dzony na koniec roku podlega r�wnie� uj�ciu w PKPiR jako pierwsza pozycja w ksi�dze nast�pnego roku.

Ustal doch�d, odejmuj�c od przychodu (kolumna 9) koszty jego uzyskania.

By ustali� koszty uzyskania przychod�w:

o we� warto�ci spisu z natury na pocz�tek roku podatkowego,

o dodaj warto�� zakupu towar�w handlowych i materia��w (kolumna 10 i 11),

o odejmij warto�� spisu z natury na koniec roku podatkowego,

o dodaj warto�� pozosta�ych wydatk�w (kolumna 14).

Tak wyliczony doch�d jest przenoszony do zeznania rocznego.

4.11. Jak przej�� z PKPiR na rycza�t od przychod�w ewidencjonowanych

Przej�cie na rycza�t oznacza zmian� formy ewidencji. Nie b�dziesz ju� prowadzi� podatkowej ksi�gi przych�w i rozchod�w, tylko ewidencj� przychod�w.

Nie masz obowi�zku zg�asza� prowadzenia ewidencji przychod�w w urz�dzie skarbowym.

Mo�esz przej�� na rycza�t od przychod�w ewidencjonowanych, je�li:

o w poprzednim roku twoje przychody z samodzielnie prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej nie przekroczy�y r�wnowarto�ci 2 mln

o twoja dzia�alno�� nie nale�y do kategorii wy��czonych z mo�liwo�ci p�acenia rycza�tu w ustawie o zrycza�towanym podatku dochodowym od niekt�rych przychod�w osi�ganych przez osoby fizyczne. Te kategorie to na przyk�ad prowadzenie apteki czy lombardu.

Nie mo�na zmieni� formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego

Musisz zg�osi� naczelnikowi urz�du skarbowego wyb�r rycza�tu od przychod�w ewidencjonowanych do 20. dnia miesi�ca nast�puj�cego po miesi�cu, w kt�rym osi�gniesz pierwszy przych�d w roku podatkowym. Je�li prowadzisz dzia�alno�� gospodarcz� w formie sp�ki, o�wiadczenie o wyborze rycza�tu sk�adaj� wszyscy wsp�lnicy naczelnikom urz�d�w skarbowych w�a�ciwych wed�ug miejsca zamieszkania ka�dego ze wsp�lnik�w.

Przed zmian� formy opodatkowania zamknij podatkow� ksi�g� przychod�w i rozchod�w oraz dokonaj spisu z natury wszystkich towar�w handlowych, materia��w (surowc�w) podstawowych i pomocniczych, p�wyrob�w, produkcji w toku, wyrob�w gotowych, brak�w i odpad�w. Ustal doch�d i wynikaj�cy z niego podatek.

4.12. Ewidencja przychod�w przy rozliczeniu rycza�tem

Je�li wybra�e� opodatkowanie w formie rycza�tu ewidencjonowanego, musisz prowadzi� ewidencj� przychod�w.

To najprostsza forma ksi�gowo�ci, w kt�rej ujmuje si� wy��cznie przychody z dzia�alno�ci gospodarczej. Prowadzisz j� w formie papierowej lub elektronicznej. Ewidencja przychod�w musi zawiera�:

o dat� wpisu

o numer dowodu ksi�gowego, na podstawie kt�rego dokonano wpisu

o dat� uzyskania przychodu

o kwot� przychodu opodatkowanego wed�ug poszczeg�lnych stawek: 2 %, 3%, 5,5%, 8,5 %, 10 %, 12,5%, 15 %, 17%. Wysoko�� stawki zale�y od rodzaju prowadzonej dzia�alno�ci.

Rycza�tem mo�e rozlicza� si� przedsi�biorca, kt�rego przychody za poprzedni rok nie przekroczy�y 2 mln euro.

Ewidencj� prowadzisz odr�bnie za ka�dy rok. Zapis�w dokonujesz na podstawie faktur, faktur VAT RR, rachunk�w oraz dokument�w celnych, je�li sprzeda� jest udokumentowana fakturami. W przypadku sprzeda�y bez faktur na podstawie dowodu wewn�trznego.

W ewidencji przychod�w nie ujmujesz koszt�w, poniewa� podatek p�acisz od przychodu, bez pomniejszania go o koszty. Jednak mimo to masz obowi�zek:

o posiada� i przechowywa� dowody zakupu towar�w

o prowadzi� wykaz �rodk�w trwa�ych oraz warto�ci niematerialnych i prawnych, podobniej jak przy rozliczeniu na zasadach og�lnych.

5. VAT

5.1. Wst�p

Jako przedsi�biorca masz co do zasady obowi�zek zarejestrowania si� do VAT. Nie musisz si� rejestrowa� w�wczas, gdy:

o twoja sprzeda� nie przekracza limitu 200 tys. z� rocznie - przys�uguje ci zwolnienie podmiotowe

o sprzedajesz wy��cznie towary i us�ugi zwolnione z VAT - przys�uguje ci zwolnienie przedmiotowe.

Do rejestracji s�u�y druk VAT-R. Nale�y go z�o�y� najp�niej w dniu poprzedzaj�cym dzie� rozpocz�cia sprzeda�y towar�w lub �wiadczenia us�ug obj�tych VAT.

Zg�oszenie z�� do naczelnika urz�du skarbowego w�a�ciwego ze wzgl�du na:

o adres siedziby w przypadku os�b prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemaj�cych osobowo�ci prawnej

o miejsce zamieszkania w przypadku os�b fizycznych

o sta�e miejsce prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej w przypadku podmiot�w nieposiadaj�cych siedziby dzia�alno�ci gospodarczej na terytorium kraju, ale posiadaj�cych na tym terytorium sta�e miejsce prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej.

5.2. Kto ma obowi�zek zg�oszenia VAT

Masz obowi�zek rejestracji jako podatnik VAT, je�eli:

o warto�� twojej sprzeda�y w poprzednim roku przekroczy�a kwot� 200 tys. z�.

o sprzedajesz towary lub us�ugi wymienione w Ustawie o VAT.

Do warto�ci sprzeda�y:

o nie wlicza si� kwoty podatku

o nie bierze si� pod uwag� dostaw towar�w i �wiadczonych us�ug uwzgl�dnionych w art. 113 ust. 2 ustawy o VAT (m.in. wewn�trzwsp�lnotowej dostawy towar�w oraz sprzeda�y wysy�kowej z terytorium kraju oraz sprzeda�y wysy�kowej na terytorium kraju).

Je�eli rozpoczynasz dzia�alno�� w trakcie roku, to limit warto�ci sprzeda�y obliczasz proporcjonalnie do liczby miesi�cy, jakie pozosta�y do zako�czenia danego roku kalendarzowego. Je�eli warto�� sprzeda�y przekroczy kwot� 200 tys. z�, zwolnienie traci moc pocz�wszy od czynno�ci, kt�r� przekroczono t� kwot�.

Masz obowi�zek rejestracji jako podatnik VAT, niezale�nie od warto�ci zrealizowanej sprzeda�y, gdy:

o dostarczasz:

o towary wymienione w za��czniku nr 12 do ustawy o podatku od towar�w i us�ug (np. z�om z metali szlachetnych, monety)

o towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyj�tkiem: energii elektrycznej (CN 2716 00 00), wyrob�w tytoniowych, samochod�w osobowych, innych ni� wymienione w lit. e, zaliczanych do �rodk�w trwa�ych podlegaj�cych amortyzacji,

o budynki, budowle lub ich cz�ci, w przypadkach, o kt�rych mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b

o tereny budowlane

o nowe �rodki transportu

o towary w zwi�zku z zawarciem umowy na odleg�o�� (dot. preparat�w kosmetycznych i toaletowych, komputer�w, wyrob�w elektronicznych i optycznych, urz�dze� elektrycznych i nieelektrycznego sprz�tu domowego oraz maszyn i urz�dze� kt�re nie zosta�y sklasyfikowane)

o cz�ci do pojazd�w samochodowych i motocykli (dot. dostaw hurtowych i detalicznych)

o �wiadczysz us�ugi:

o prawnicze

o w zakresie doradztwa, z wyj�tkiem doradztwa rolniczego zwi�zanego z upraw� i hodowl� ro�lin oraz chowem i hodowl� zwierz�t, a tak�e zwi�zanego ze sporz�dzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego

o jubilerskie

o �ci�gania d�ug�w, w tym factoringu

o nie masz siedziby dzia�alno�ci gospodarczej na terytorium Polski.

5.3. Kiedy jeste� zwolniony z obowi�zku rejestracji jako podatnik VAT

Zwolniony z obowi�zku rejestracji jako podatnik VAT jeste�, gdy:

o niezale�nie od warto�ci sprzeda�y, je�eli wykonujesz wy��cznie czynno�ci wymienione w art. 43 ust. 1 ustawy o podatku od towar�w i us�ug (np. us�ugi medyczne, opieka nad osobami niepe�nosprawnymi) - jest to zwolnienie przedmiotowe.

o Nie przekroczysz limitu sprzeda�y 200 tys. z� lub, gdy rozpoczynasz dzia�alno�� w trakcie roku, limitu ustalonego proporcjonalnie do liczby miesi�cy w roku, w jakich b�dziesz j� prowadzi� - jest to zwolnienie podmiotowe.

Status podatnika zwolnionego oznacza, �e firma nie musi sk�ada� deklaracji rozliczaj�cych VAT, nie rozlicza w urz�dzie skarbowym podatku nale�nego z tytu�u sprzeda�y oraz nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego.

5.4. Kiedy mo�esz (ale nie musisz) zarejestrowa� si� jako podatnik VAT

Mo�esz zarejestrowa� si� jako podatnik VAT, gdy:

o rozpoczynasz dzia�alno�� w bie��cym roku podatkowym i wiesz, �e nie przekroczysz limitu warto�ci sprzeda�y 200 tys. z� netto, obliczanego proporcjonalnie do liczby miesi�cy w roku w jakich b�dziesz prowadzi� dzia�alno�� gospodarcz�

o w ubieg�ym roku wykaza�e� przychody ze sprzeda�y nie przekraczaj�ce limitu 200 tys. z� netto

o wykonujesz wy��cznie czynno�ci wymienione w art. 43 ust. 1 Ustawy o VAT (stanowi� katalog czynno�ci zwolnionych przedmiotowo z VAT)

o je�li nie masz w Polsce siedziby dzia�alno�ci gospodarczej, sta�ego miejsca prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej, sta�ego miejsca zamieszkania lub zwyk�ego miejsca pobytu i wykonujesz na terytorium Polski wy��cznie czynno�ci takie jak np. us�ugi transportowe, lub us�ugi telekomunikacyjne �wiadczone na rzecz os�b nieb�d�cych podatnikami.

5.5. Kiedy z�o�y� zg�oszenie

Zg�oszenie z��:

o przed dniem dokonania pierwszej sprzeda�y towaru lub us�ugi, opodatkowanej podatkiem VAT

o przed dniem, w kt�rym utracisz prawo do zwolnienia, czyli po przekroczeniu limitu 200 tys. z� warto�ci sprzeda�y netto w ci�gu roku podatkowego (lub w przypadku rozpocz�cia dzia�alno�ci w trakcie roku kwoty ustalonej proporcjonalnie do liczby miesi�cy, jakie pozosta�y do zako�czenia roku podatkowego),

o przed pocz�tkiem miesi�ca w kt�rym rezygnujesz ze zwolnienia podmiotowego lub zwolnienia, kt�re przys�uguje ci jako rolnikowi rycza�towemu.

Podatnicy podatku od towar�w i us�ug rejestruj� si� na potrzeby VAT przed dokonaniem pierwszej czynno�ci podlegaj�cej opodatkowaniu, czyli na przyk�ad przed dokonaniem pierwszej dostawy towar�w na rzecz swoich kontrahent�w lub wykonaniem us�ugi.

5.6. Kto musi si� zarejestrowa� do VAT-UE

Je�li b�dziesz handlowa� z firmami z UE, dokonaj od razu rejestracji VAT-UE.

Rejestracji podlegaj� firmy, kt�re chc� dokonywa� wewn�trzwsp�lnotowych naby� i dostaw towar�w, importu us�ug oraz �wiadczenia us�ug, dla kt�rych podatnikiem jest us�ugobiorca maj�cy siedzib� w innym pa�stwie cz�onkowskim.

Uwaga! Obowi�zek rejestracji jako podatnik VAT-UE nie dotyczy �wiadczenia us�ug na rzecz os�b fizycznych z innych kraj�w UE, kt�re nie prowadz� dzia�alno�ci.

Rejestracja pozwala na unikni�cie p�acenia obcego podatku VAT, naliczonego przez kontrahent�w zagranicznych lub obci��ania tych kontrahent�w polskim podatkiem.

Nawet je�li nie jeste� czynnym podatnikiem VAT, masz obowi�zek rejestracji VAT-UE, je�li warto�� zakup�w wewn�trzwsp�lnotowych przekroczy�a kwot� 50 000 z�otych w danym roku.

Rejestracji dokonuje si� na formularzu VAT-R - tym samym, na kt�rym rejestrujesz si� do VAT. Je�eli masz ju� status czynnego podatnika VAT dla transakcji krajowych, musisz tylko odpowiednio zaktualizowa� zg�oszenie VAT-R. Potwierdzenie nadania numeru VAT UE otrzymasz na formularzu VAT-5UE.

Od tego te� momentu dla potrzeb rozliczania transakcji wewn�trzwsp�lnotowych, masz obowi�zek pos�ugiwania si� numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonym kodem PL.

Wa�ne! Podmioty, kt�re nie posiadaj� siedziby dzia�alno�ci gospodarczej lub sta�ego miejsca prowadzenia dzia�alno�ci w Polsce, sk�adaj� zg�oszenie VAT do Naczelnika Drugiego Urz�du Skarbowego Warszawa-�r�dmie�cie.

5.7. Kara za brak rejestracji VAT

Co w przypadku, gdy masz obowi�zek rejestracji do VAT, ale go nie wype�nisz? Nale�y rozr�ni� dwa przypadki.

o Je�li nie zarejestrowa�e� si� do VAT, ale zachowujesz si� jak podatnik VAT czynny sk�adasz deklaracje i p�acisz VAT, organy podatkowe pozwalaj� zwykle z�o�y� formularz rejestracyjny VAT-R z dat� wsteczn�. Zdarza si� jednak, �e urz�d ze wzgl�du na brak rejestracji kwestionuje prawo do odliczenia VAT naliczonego (zap�aconego z faktur zakupowych).

o Je�li mimo takiego obowi�zku (na przyk�ad po przekroczeniu limitu 200 tys. z�) nie zarejestrowa�e� si� do VAT, nie sk�adasz deklaracji i nie p�acisz VAT organ podatkowy mo�e na�o�y� na ciebie kar�. Brak rejestracji dla cel�w VAT po��czony z brakiem sk�adania deklaracji i brakiem zap�aty podatku jest traktowany jako nieujawnieie podstawy opodatkowania. To przest�pstwo karne-skarbowe zagro�one na�o�eniem grzywny, a nawet ograniczeniem wolno�ci.

5.8. Kiedy urz�d skarbowy wykre�la podatnika z rejestru VAT

Przepisy okre�laj� te� przypadki, w kt�rych naczelnik urz�du skarbowego wykre�la z podatnika z rejestru VAT, bez konieczno�ci zawiadamiania go o tym. Wystarczy spe�nienie jednej z przes�anek:

o podatnik nie istnieje

o urz�d nie mo�e skontaktowa� si� z podatnikiem ani jego pe�nomocnikiem mimo udokumentowanych pr�b

o dane podane w zg�oszeniu rejestracyjnym oka�� si� niezgodne z prawd�

o podatnik albo jego pe�nomocnik nie stawia si� na wezwania administracji skarbowej

o posiadane przez urz�d informacje wskazuj� na prowadzenie przez podatnika dzia�a� z zamiarem dokonania wy�udze� podatkowych

o s�d orzek� wobec tego podatnika zakaz prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej

o podatnik zawiesi� wykonywanie dzia�alno�ci gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesi�cy

o podatnik nie z�o�y� deklaracji za 3 kolejne miesi�ce lub za kwarta�

o sk�ada� przez 6 kolejnych miesi�cy lub 2 kolejne kwarta�y tzw. zerowe deklaracje, w kt�rych nie wykaza� sprzeda�y ani nabycia

o podatnik wystawia� tzw. puste faktury - dokumentuj�ce czynno�ci, kt�re nie zosta�y dokonane

o podatnik wiedzia� lub mia� uzasadnione podstawy przypuszcza�, �e jego kontrahenci uczestnicz� w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzy�ci maj�tkowej.

5.9. Ewidencja VAT

Obowi�zkiem podatnika VAT jest za�o�enie ewidencji zakup�w i sprzeda�y. Przedsi�biorcy obj�ci VAT-em co miesi�c albo raz na kwarta�, sk�adaj� do urz�du skarbowego deklaracje i ewidencj� sprzeda�y okre�laj�ce, na podstawie ewidencji VAT, wysoko�� podatku, kt�ry nale�y odprowadzi� na rachunek urz�du do 25. dnia ka�dego miesi�ca po miesi�cu, w kt�rym powsta� obowi�zek podatkowy. Je�li masz prawo do rozliczenia podatku co kwarta�, deklaracj� kwartaln� z�� do 25. dnia miesi�ca nast�puj�cego po kwartale, w kt�rym powsta� obowi�zek podatkowy.

Je�eli jeste� zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, musisz prowadzi� ewidencj� VAT w formie elektronicznej:

o ewidencja sprzeda�y umo�liwia prawid�owe wyliczenie kwot podatku nale�nego w danym okresie rozliczeniowym

o ewidencja zakup�w pozwala okre�li� wysoko�ci podatku naliczonego, podlegaj�cego odliczeniu w danym okresie rozliczeniowym.

Dane z ewidencji pozwalaj� na przygotowanie prawid�owej deklaracji podatkowej, informacji podsumowuj�cej oraz Jednolitego Pliku Kontrolnego JPK_VAT. Wz�r ewidencji nie jest okre�lony w przepisach. Musi ona zawiera� co najmniej:

o przedmiot opodatkowania

o podstaw� opodatkowania

o wysoko�� kwoty podatku nale�nego

o wysoko�� korekt podatku nale�nego

o wysoko�� kwoty podatku naliczonego obni�aj�cej kwot� podatku nale�nego

o wysoko�� korekt podatku naliczonego

o kwoty podatku podlegaj�ce wp�acie do urz�du skarbowego na indywidualny mikrorachunek podatkowy lub zwrotowi z tego urz�du

o inne dane s�u��ce do identyfikacji poszczeg�lnych transakcji, w tym numer NIP lub numer s�u��cy do identyfikacji podatnika.

o Podstaw� zapis�w w rejestrze VAT s�:

o faktury VAT, VAT RR, VAT mar�a, faktury zaliczkowe

o raporty okresowe generowane z kas fiskalnych

o niekt�re paragony, je�eli zawieraj� wymagane dane

o inne dokumenty, np. dokumenty celne.

W rejestrze VAT nie zamieszcza si� wydatk�w na zakupy:

o zwolnione z opodatkowania (na przyk�ad zakup znaczk�w pocztowych)

o nieopodatkowane (na przyk�ad op�ata skarbowa)

o od kt�rych nie przys�uguje prawo do odliczenia podatku naliczonego (na przyk�ad zakup us�ug noclegowych lub gastronomicznych).

Wydatki te nie wp�ywaj� ani na wysoko�� zobowi�zania podatkowego, ani na poprawno�� rozliczenia podatku VAT. Zamieszczasz je w ksi�dze przychod�w i rozchod�w (PKPiR), zgodnie z ustaw� o PIT (albo w ewidencji przychod�w). Zapisy w PKPiR oraz Rejestrze VAT mog� si� r�ni�.

5.10. Kto mo�e prowadzi� ewidencj� uproszczon�

Je�li jeste� podatnikiem zwolnionym z VAT:

o nie prowadzisz ewidencji VAT w przypadku zwolnienia przedmiotowego (wykonujesz wy��cznie czynno�ci zwolnione z VAT)

o prowadzisz ewidencj� uproszczon� w przypadku zwolnienia podmiotowego (ze wzgl�du na limit do 200 000 z�).

Ewidencj� uproszczon� musisz prowadzi� za ka�dy dzie�, nie p�niej jednak ni� przed dokonaniem sprzeda�y w dniu nast�pnym. Jej celem jest ustalenie, czy nie przekroczy�e� limitu sprzeda�y 200 tys. z� uprawniaj�cego do zwolnienia.

Ewidencja uproszczona nie ma okre�lonego przepisami wzoru. Mo�e zawiera� takie informacje, jak:

o liczb� porz�dkow�

o dat� sprzeda�y

o warto�� sprzeda�y

o warto�� sprzeda�y narastaj�co.

Mo�esz w niej dopisywa� r�wnie� inne informacje, jak np. numer dowodu sprzeda�y albo informacje o rodzaju transakcji.

Je�li przys�uguje ci zwolnienie przedmiotowe, nie musisz w og�le prowadzi� ewidencji, VAT. To dlatego, �e wykonujesz wy��cznie czynno�ci zwolnione z VAT, nie masz obowi�zku rejestracji ani sk�adania deklaracji.

5.11. Ewidencja przebiegu pojazdu

Ewidencja przebiegu pojazdu to dokumentacja prowadzona zar�wno na potrzeby podatku dochodowego, jak i podatku VAT.

Ewidencj� dla cel�w VAT prowadzisz, je�li jeste� podatnikiem VAT czynnym i chcesz odliczy� 100% VAT od wydatk�w zwi�zanych z u�ytkowaniem samochodu osobowego. Aby skorzysta� z pe�nego odliczenia VAT, musisz z�o�y� do urz�du skarbowego formularz VAT-26 i wykorzystywa� samoch�d wy��cznie w dzia�alno�ci gospodarczej.

Je�li nie prowadzisz ewidencji przebiegu pojazdu i u�ywasz samoch�d do cel�w mieszanych zar�wno firmowych jak i osobistych - odliczysz 50 % podatku.

Je�li samoch�d jest �rodkiem trwa�ym firmy, prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu (identycznej jak dla cel�w VAT), umo�liwi ci odliczenie 100 % wydatk�w na jego u�ytkowanie. Je�li nie prowadzisz ewidencji, odliczysz 75% wydatk�w.

Je�li wykorzystujesz sw�j samoch�d prywatny (nie b�d�cy maj�tkiem firmy) dla cel�w dzia�alno�ci gospodarczej, nie musisz ju� prowadzi� �adnej ewidencji przebiegu pojazdu. W�wczas odliczysz 20% wydatk�w na jego u�ytkowanie.

Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawiera� takie dane jak:

o numer rejestracyjny pojazdu samochodowego

o dzie� rozpocz�cia i zako�czenia prowadzenia ewidencji

o stan licznika na dzie� rozpocz�cia prowadzenia ewidencji, na koniec ka�dego okresu rozliczeniowego oraz na dzie� zako�czenia prowadzenia ewidencji

o wpis osoby kieruj�cej pojazdem samochodowym dotycz�cy ka�dego wykorzystania tego pojazdu obejmuj�cy: kolejny numer wpisu, dat i cel wyjazdu, opis trasy (sk�d-dok�d), liczb� przejechanych kilometr�w, imi� i nazwisko oraz podpis osoby kieruj�cej pojazdem

o liczb� przejechanych kilometr�w na koniec ka�dego okresu rozliczeniowego oraz na dzie� zako�czenia prowadzenia ewidencji.

5.12. Ewidencja �rodk�w trwa�ych i warto�ci niematerialnych i prawnych

Prowadzenie ewidencji �rodk�w trwa�ych oraz warto�ci niematerialnych i prawnych to warunek tego, by odpisy amortyzacyjne mog�y by� podatkowym kosztem uzyskania przychodu twojej firmy. Do ka�dego �rodka trwa�ego przypisz odpowiedni symbol K�T - Klasyfikacji �rodk�w Trwa�ych. Ma on wp�yw na zastosowanie odpowiedniej stawki amortyzacyjnej, wed�ug kt�rej b�d� dokonywane odpisy amortyzacyjne w kosztach.

Do ewidencji wpisujesz �rodki trwa�e oraz warto�ci niematerialne i prawne, kt�rych warto�� przekracza 10 000 z� (netto w przypadku czynnych podatnik�w VAT, brutto w przypadku podatnik�w zwolnionych), a przewidywany okres ich u�ytkowania przekracza 1 rok. Do ewidencji mo�esz r�wnie� wprowadza� rzeczy o warto�ci poni�ej 10 000 z� - w�wczas odliczasz wydatek jednorazowo.

Ewidencja powinna zawiera� co najmniej:

o liczb� porz�dkow�

o dat� nabycia

o dat� przyj�cia do u�ywania

o okre�lenie dokumentu stwierdzaj�cego nabycie

o okre�lenie �rodka trwa�ego lub warto�ci niematerialnej i prawnej

o symbol Klasyfikacji �rodk�w Trwa�ych

o warto�� pocz�tkow�

o stawk� amortyzacyjn�

o kwot� odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy i narastaj�co za okres dokonywania tych odpis�w, w tym tak�e, gdy sk�adnik maj�tku by� kiedykolwiek wprowadzony do ewidencji (wykazu), a nast�pnie z niej wykre�lony i ponownie wprowadzony

o zaktualizowan� warto�� pocz�tkow�

o zaktualizowan� kwot� odpis�w amortyzacyjnych

o warto�� ulepszenia zwi�kszaj�c� warto�� pocz�tkow�

o dat� likwidacji oraz jej przyczyn� albo dat� zbycia.

Amortyzacja podatkowa r�ni si� od amortyzacji bilansowej. Amortyzacja podatkowa, wynikaj�ca z ustaw o podatkach dochodowych, zaplanowana jest na okre�lony okres, w kt�rym podatnik odlicza koszty uzyskania przychodu wed�ug okre�lonej stawki. Amortyzacja bilansowa, wynikaj�ca z ustawy o rachunkowo�ci, ma odzwierciedla� planowany okres u�ytkowania �rodka trwa�ego. Ustawa o rachunkowo�ci nie okre�la konkretnych stawek amortyzacyjnych.

6. Kasa fiskalna

6.1. Co to jest kasa fiskalna

Kasa fiskalna to urz�dzenie, w kt�rym mo�esz zapisa� wszystkie towary lub us�ugi z asortymentu twojej firmy oraz ewidencjonowa� ich sprzeda�.

Kas fiskalnych powinni u�ywa� przedsi�biorcy, kt�rzy sprzedaj� towary lub us�ugi osobom fizycznym nieprowadz�cym dzia�alno�ci gospodarczej lub rolnikom rycza�towym (czyli dokonuj�cym dostawy produkt�w rolnych pochodz�cych z w�asnej dzia�alno�ci rolniczej lub �wiadcz�cym us�ugi rolnicze, korzystaj�cym ze zwolnienia w podatku VAT).

S� cztery rodzaje kas:

o kasy on-line

o kasy z elektronicznym zapisem kopii

o kasy z papierowym zapisem kopii

o kasy w formie oprogramowania.

Kluczow� r�nic� mi�dzy nimi jest spos�b zapisu danych.

Kasy starszego typu, czyli kasy z zapisem elektronicznym lub papierowym, s� stopniowo wycofywane z rynku.

Przy zakupie kasy powiniene� dosta�: instrukcj� obs�ugi kasy, ksi��k� kasy, kart� kasy i deklaracj� o spe�nieniu przez kas� wymaganych funkcji, kryteri�w i warunk�w technicznych. Kasy mo�esz r�wnie� wynaj��, wydzier�awi� lub wzi�� w leasing.

6.2. Kiedy nie trzeba u�ywa� kasy fiskalnej

Cz�� firm korzysta ze zwolnie� z obowi�zku posiadania kasy fiskalnej. Zwolnienie mo�e obejmowa�:

o ca�� sprzeda�, kt�rej dotyczy obowi�zek ewidencjonowania za pomoc� kasy. To zwolnienie stosuje si�, je�li obr�t ze sprzeda�y osobom fizycznym, kt�re nie prowadz� dzia�alno�ci gospodarczej lub rolnikom rycza�towym nie przekroczy� w poprzednim roku podatkowym 20 000 z�.

o wybrane kategorie towar�w lub us�ug. To zwolnienie dotyczy sprzeda�y towar�w lub us�ug, kt�re s� zwolnione z obowi�zku ewidencjonowania

Zwolnienia z obowi�zku ewidencji na kasie fiskalnej obowi�zuj� do 31 grudnia 2021 roku.

Zwolnienia nie dotycz� przedsi�biorc�w, kt�rzy sprzedaj� towary lub us�ugi obj�te obowi�zkiem ewidencjonowania.

S� to mi�dzy innymi - gaz p�ynny, cz�ci do silnik�w spalinowych, nadwozia do pojazd�w silnikowych, sprz�t radiowy, telewizyjny i telekomunikacyjny, perfumy i wody toaletowe oraz us�ugi: przewozu os�b oraz ich baga�u podr�cznego taks�wkami, naprawy pojazd�w silnikowych oraz motorower�w, doradztwa podatkowego, �wiadczone przez stacjonarne plac�wki gastronomiczne, w tym r�wnie� sezonowo, fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne.

6.3. Jak sprawdzi�, czy firma mo�e korzysta� ze zwolnienia

Je�li chcesz sprawdzi�, czy twoja firma kwalifikuje si� do zwolnienia z obowi�zku posiadania kasy, musisz wzi�� pod uwag� dodatkowe warunki.

Te warunki r�ni� si� dla przedsi�biorc�w, kt�rzy prowadzili sprzeda� w poprzednim roku podatkowym i dla tych, kt�rzy j� rozpocz�li w bie��cym roku podatkowym. R�ne s� tak�e terminy wyga�ni�cia konkretnych zwolnie�.

Je�li prowadzi�e� sprzeda� w poprzednim roku podatkowym i spe�nisz jeden z dw�ch warunk�w, nie musisz mie� kasy fiskalnej:

o w poprzednim roku podatkowym tw�j obr�t na rzecz os�b fizycznych, kt�re nie prowadz� dzia�alno�ci gospodarczej, lub rolnik�w rycza�towych nie przekroczy� 20 000 z� i jednocze�nie nie by�e� zobowi�zany do ewidencjonowania sprzeda�y lub nie przesta�e� spe�nia� warunk�w do zwolnienia z tego obowi�zku. To zwolnienie traci moc po up�ywie dw�ch miesi�cy nast�puj�cych po miesi�cu, w kt�rym limit 20 000 z� zosta� przekroczony.

o twoja firma sprzedaje towary lub us�ugi, kt�re s� zwolnione z obowi�zku ewidencjonowania sprzeda�y zar�wno w pierwszym, jak i w drugim p�roczu poprzedniego roku podatkowego (rozpatrywanych odr�bnie) oraz w ca�ym poprzednim roku podatkowym udzia� obrotu z tej sprzeda�y w ca�kowitym obrocie ze sprzeda�y towar�w lub us�ug osobom fizycznym, kt�re nie prowadz� dzia�alno�ci gospodarczej, lub rolnikom rycza�towym by� wy�szy ni� 80%. To zwolnienie traci moc po up�ywie dw�ch miesi�cy, licz�c od ko�ca p�rocza danego roku podatkowego, w kt�rym z niego korzystasz, je�eli w okresie tego p�rocza udzia� procentowy obrotu by� r�wny albo ni�szy ni� 80%.

Je�li rozpoczynasz sprzeda� w bie��cym roku podatkowym i spe�nisz jeden z dw�ch warunk�w wymienionych poni�ej, nie musisz mie� kasy fiskalnej:

o przewidujesz, �e obr�t ze sprzeda�y towar�w lub us�ug osobom fizycznym, kt�re nie prowadz� w�asnej firmy oraz rolnikom rycza�towym nie przekroczy kwoty 20 000 z�. Obr�t wyliczasz w proporcji do okresu jego realizacji w danym roku podatkowym. To zwolnienie traci moc po up�ywie dw�ch miesi�cy nast�puj�cych po miesi�cu, w kt�rym limit 20 000 z� zosta� przekroczony. Termin ten liczy si� od ko�ca miesi�ca, w kt�rym limit zosta� przekroczony.

o po 31 grudnia 2018 roku zacz��e� sprzedawa� towary lub us�ugi osobom fizycznym, kt�re nie prowadz� dzia�alno�ci gospodarczej, oraz rolnikom rycza�towym i przewidujesz, �e przez pierwsze sze�� miesi�cy oraz za okres do ko�ca roku (je�li do ko�ca roku pozosta�o mniej ni� sze�� miesi�cy) udzia� procentowy obrotu z tej sprzeda�y w twoim ca�kowitym obrocie b�dzie wy�szy ni� 80%. To zwolnienie traci moc po up�ywie dw�ch miesi�cy nast�puj�cych po miesi�cu, w kt�rym udzia� procentowy obrotu z tej sprzeda�y w twoim ca�kowitym obrocie by� r�wny albo ni�szy ni� 80 %.

6.4. Jak obliczy� obr�t

Obr�t to wszelkie wp�ywy lub nale�no�ci ze sprzeda�y towar�w lub us�ug. W przypadku przedsi�biorc�w, kt�rzy s� czynnymi podatnikami VAT, limit na kas� fiskaln� ustala si� na podstawie warto�ci sprzeda�y netto.

Limit jest wyliczany proporcjonalnie do czasu prowadzenia dzia�alno�ci.

6.5. Kasy z zapisem elektronicznym lub papierowym

Kasy z zapisem elektronicznym pozwalaj� zapisa� kopie drukowanych dokument�w na no�nikach danych (na przyk�ad na karcie SD/SDHC). Nie maj� mo�liwo�ci po��czenia si� z Centralnym Repozytorium Kas.

Mo�esz je kupi� do 31 grudnia 2022 roku tylko do tego czasu zachowuje moc potwierdzenie Prezesa G��wnego Urz�du Miar, �e te kasy spe�niaj� funkcje oraz kryteria i warunki techniczne (uzyskuj� je producenci lub importerzy kas rejestruj�cych z elektronicznym zapisem kopii).

Kasy z zapisem papierowym drukuj� kopie generowanych dokument�w na tzw. drugiej rolce. Nie maj� mo�liwo�ci po��czenia si� z Centralnym Repozytorium Kas.

Tych kas nie mo�esz ju� kupi� by�y dost�pne na rynku do 31 sierpnia 2019 roku. Je�li obecnie u�ywasz kasy z zapisem papierowym, mo�esz z niej korzysta� tylko do momentu wyeksploatowania, na przyk�ad do czasu zape�nienia pami�ci fiskalnej kasy - nie b�dziesz m�g� jej wyczy�ci�.

6.6. Kasy on-line

Te kasy umo�liwiaj� przesy�anie danych na zewn�trzne no�niki danych oraz ci�g�e przesy�anie danych do systemu zwanego Centralnym Repozytorium Kas (CRK). Prowadzi je Szef Krajowej Administracji Skarbowej. W CRK s� gromadzone paragony fiskalne, raporty dobowe, zdarzenia o kasie, informacje o przegl�dach okresowych. Paragony emitowane przez kas� on-line mog� by� przekazywane kupuj�cemu w formie papierowej i elektronicznej. Je�li masz tak� kas�, nie musisz drukowa� dobowych raport�w fiskalnych.

Cz�� firm ma obowi�zek ewidencjonowania sprzeda�y z udzia�em kas on-line.

Od 1 stycznia 2020 roku kas� on-line musz� mie� firmy, kt�re:

o �wiadcz� us�ugi naprawy pojazd�w silnikowych oraz motorower�w, w tym naprawy opon, ich zak�adania, bie�nikowania i regenerowania oraz w zakresie wymiany opon lub k� dla pojazd�w silnikowych i motorower�w

o sprzedaj� benzyn� silnikow�, olej nap�dowy, gaz przeznaczony do nap�du silnik�w spalinowych.

Od 1 stycznia 2021 roku kas� on-line musz� mie� firmy, kt�re:

o �wiadcz� sta�e lub sezonowe us�ugi zwi�zane z wy�ywieniem stacjonarne plac�wki gastronomiczne oraz us�ugi w zakresie kr�tkotrwa�ego zakwaterowania

o sprzedaj� w�giel, brykiet i podobne paliwa sta�e wytwarzane z w�gla, w�gla brunatnego, koksu i p�koksu przeznaczonych do cel�w opa�owych.

Od 1 lipca 2021 roku kas� on-line musz� mie� firmy, kt�re �wiadcz� us�ugi:

o fryzjerskie

o kosmetyczne i kosmetologiczne

o budowlane

o w zakresie opieki medycznej

o prawnicze

o zwi�zane z dzia�alno�ci� obiekt�w s�u��cych poprawie kondycji fizycznej (wy��cznie w zakresie wst�pu).

6.7. Wirtualne kasy fiskalne

Od 1 czerwca 2020 roku mo�liwe jest tworzenie wirtualnych kas fiskalnych.

W odr�nieniu od tradycyjnych kas fiskalnych kasy wirtualne maj� posta� oprogramowania, kt�re przedsi�biorca instaluje na tablecie, komputerze czy smartfonie. Przedsi�biorcy, kt�rzy b�d� u�ywa� kasy wirtualnej, nie musz� kupowa� osobnego urz�dzenia.

Kasy wirtualne, tak jak kasy on-line automatycznie przesy�aj� dane z ewidencji przedsi�biorcy do systemu teleinformatycznego prowadzonego przez Szefa KAS. Dane, kt�re w ten spos�b zgromadzi szef KAS, b�d� wykorzystywane do analiz i kontroli, a to wed�ug Ministerstwa Finans�w pomo�e w zwalczaniu szarej strefy.

Przed dopuszczeniem do u�ytku kasy wirtualne musz� przej�� proces certyfikacji w G��wnym Urz�dzie Miar. Za ten proces, kt�ry mo�e zaj�� od kilku do kilkunastu tygodni, odpowiadaj� producenci kas. Dopiero po potwierdzeniu przez G��wny Urz�d Miar, �e oprogramowanie, czyli kasa wirtualna konkretnego producenta, spe�nia wszystkie wymogi, przedsi�biorcy b�d� mogli kupi� do niej dost�p i zacz�� jej u�ywa� do rejestrowania swojej sprzeda�y.

Z kas wirtualnych mog� korzysta� tylko przedsi�biorcy �wiadcz�cy okre�lone us�ugi. W pierwszej kolejno�ci ju� od 1 czerwca 2020 roku, z wirtualnych kas fiskalnych mog� korzysta� przedsi�biorcy, kt�rzy �wiadcz�:

o us�ugi przewozu os�b samochodem osobowym, w tym taks�wk�, z wyj�tkiem przewozu okazjonalnego, o kt�rym mowa w art. 18 ust. 4b pkt 2 ustawy z dnia 6 wrzesnia 2001 o transporcie drogowym

o us�ugi wynajmu samochod�w osobowych z kierowc� (PKWiU 49.32.12.0)

o us�ugi zwi�zane z przeprowadzkami, �wiadczone na rzecz gospodarstw domowych (PKWiU 49.42.11.0)

o us�ugi transportu drogowego pasa�erskiego pojazdami nap�dzanymi si�� mi�ni ludzkich lub ci�gnionymi przez zwierz�ta (PKWiU 49.39.35.0)

o us�ugi transportu drogowego pasa�erskiego, rozk�adowego, mi�dzymiastowego, og�lnodost�pnego (PKWiU 49.39.11.0)

o us�ugi transportu drogowego pasa�erskiego, rozk�adowego, miejskiego i podmiejskiego (PKWiU 49.31.21.0)

o us�ugi transportu kolejowego pasa�erskiego, miejskiego i podmiejskiego (PKWiU 49.31.10.0)

o us�ugi transportu kolejowego pasa�erskiego mi�dzymiastowego (PKWiU 49.10)

o us�ugi transportu pasa�erskiego, kolejkami linowymi naziemnymi, kolejkami linowymi i wyci�gami narciarskimi (PKWiU 49.39.20.0)

o us�ugi transportu morskiego i przybrze�nego pasa�erskiego, promowego (PKWiU 50.10.11.0)

o us�ugi transportu wodnego �r�dl�dowego pasa�erskiego, promowego (PKWiU 50.30.11.0)

o us�ugi transportu wodnego �r�dl�dowego pasa�erskiego �odziami wycieczkowymi (PKWiU 50.30.13.0)

o us�ugi pozosta�ego transportu wodnego �r�dl�dowego pasa�erskiego (PKWiU 50.30.19.0)

o us�ugi transportu lotniczego regularnego krajowego pasa�erskiego (PKWiU 51.10.11.0)

o us�ugi transportu lotniczego nieregularnego krajowego pasa�erskiego, z wy��czeniem w celach widokowych (PKWiU 51.10.12.0)

o us�ugi hotelarskie i podobne us�ugi zwi�zane z zakwaterowaniem (PKWiU 55.10)

o us�ugi obiekt�w noclegowych turystycznych i miejsc kr�tkotrwa�ego zakwaterowania (PKWiU 55.20)

o us�ugi �wiadczone przez pola kempingowe (w��czaj�c pola dla pojazd�w kempingowych) i pola namiotowe (PKWiU 55.30)

o pozosta�e us�ugi zwi�zane z zakwaterowaniem (PKWiU 55.90)

o us�ugi restauracji i pozosta�ych plac�wek gastronomicznych (PKWiU 56.10)

o pozosta�e us�ugi gastronomiczne (PKWiU 56.29)

o us�ugi przygotowywania i podawania napoj�w (PKWiU 56.30)

o sprzeda� w�gla, brykietu i podobnych paliw sta�ych wytwarzanych z w�gla, w�gla brunatnego, koksu i p�koksu przeznaczonych do cel�w opa�owych.

Od 1 lipca 2020 roku, z wirtualnych kas fiskalnych mog� korzysta� przedsi�biorcy, kt�rzy �wiadcz�:

o us�ugi transportu morskiego i przybrze�nego pasa�erskiego wycieczkowcami (PKWiU 50.10.12.0)

o us�ugi transportu wodnego �r�dl�dowego pasa�erskiego wycieczkowcami (PKWiU 50.30.12.0)

o us�ugi przygotowywania i dostarczania �ywno�ci (catering) dla odbiorc�w zewn�trznych (PKWiU 56.21).

6.8. Ulga na zakup kasy fiskalnej

Ulga wynosi 90% ceny netto kasy, nie wi�cej jednak ni� 700 z� i przys�uguje wy��cznie w przypadku zakupu kasy on-line.

Przedsi�biorcy, kt�rzy kupi� kas� on-line i zaczn� jej u�ywa� w ci�gu 6 miesi�cy od dnia, w kt�rym rozpocz�li ewidencjonowanie sprzeda�y, mog� skorzysta� z ulgi na jej zakup. Dotyczy to zar�wno przedsi�biorc�w rozliczaj�cych VAT (czynni podatnicy VAT), jak i zwolnionych z tego obowi�zku (bierni podatnicy VAT).

Otrzymasz ulg�, je�li:

o twoja firma zosta�a obj�ta obowi�zkiem ewidencjonowania sprzeda�y na kasie fiskalnej i rozpocz��e� prowadzenie tej ewidencji na kasie on-line

o twoja firma nie ma obowi�zku ewidencjonowania sprzeda�y i dot�d w og�le nie u�ywa�e� kasy fiskalnej ale zdecydowa�e�, �e b�dziesz prowadzi� tak� ewidencj� na kasie on-line.

o Prawid�owe u�ytkowanie kasy wi��e si� z okre�lonymi obowi�zkami. Je�li ich nie dope�nisz lub przestaniesz u�ywa� kasy w ci�gu 3 lat od rozpocz�cia ewidencjonowania sprzeda�y, b�dziesz musia� zwr�ci� ulg� na zakup kasy.

Stanie si� tak, je�eli:

o przestaniesz u�ywa� kasy fiskalnej (na przyk�ad zamkniesz firm�, og�osisz jej upad�o�� lub sprzedasz przedsi�biorstwo, a nowy w�a�ciciel nie b�dzie prowadzi� sprzeda�y na rzecz os�b fizycznych)

o trwale i bez zgody naczelnika urz�du skarbowego nie zapewniasz po��czenia umo�liwiaj�cego przesy�anie danych mi�dzy kas� fiskaln� on-line a Centralnym Repozytorium Kas

o nie zg�osisz kasy fiskalnej do obowi�zkowego przegl�du technicznego co najmniej raz na 2 lata (od dnia fiskalizacji lub ostatniego przegl�du technicznego).

Je�li przed zamkni�ciem dzia�alno�ci twoja firma by�a zawieszona, ten czas nie jest wliczany do okresu wymaganych 3 lat.

Gdy jeste� zwolniony z podatku VAT, zwr�� ulg� do ko�ca miesi�ca nast�puj�cego po miesi�cu, w kt�rym sko�czy�e� prowadzi� dzia�alno��.

6.9. Jak rozpocz�� prac� z kas� fiskaln�

Przed rozpocz�ciem u�ytkowania kasy bez wzgl�du na jej rodzaj musisz przeprowadzi� fiskalizacj� i uzyska� numer ewidencyjny.

Fiskalizacja umo�liwia poprawn� rejestracj� transakcji sprzeda�y i wystawianie paragon�w. W pami�ci kasy zostaj� w�wczas zapisane jej dane identyfikuj�ce. Fiskalizacj� przeprowadza upowa�niony serwisant, kt�ry ma obowi�zek zg�oszenia naczelnikowi urz�du skarbowego danych dotycz�cych twojej kasy.

W przypadku kas on-line potwierdzeniem fiskalizacji jest wystawienie raportu fiskalnego fiskalizacji, kt�ry zostanie przes�any do Centralnego Repozytorium Kas (mo�esz go r�wnie� wydrukowa� i do��czy� do ksi��ki kasy).

W przypadku kas z papierowym lub elektronicznym zapisem kopii, fiskalizacja jest potwierdzana wykonaniem raportu fiskalnego dobowego. Jego wydruk zostaje do��czony do ksi��ki kasy. Od tego momentu kasa ewidencjonuje w trybie fiskalnym ka�d� sprzeda� dokonan� przy jej u�yciu.

Numer ewidencyjny mo�e by� przydzielony na dwa sposoby, w zale�no�ci od rodzaju kasy:

W przypadku kas online zostanie przydzielony automatycznie podczas fiskalizacji dokonanej przez serwisanta, kt�ry zg�osi ci� do urz�du skarbowego i przeka�e twoje dane identyfikacyjne do CRK. Nast�pnie CRK prze�le numer ewidencyjny twojej kasy. Przyznany numer b�dzie zapisywany w pami�ci kasy wraz z twoim numerem NIP. Nie masz obowi�zku zg�oszenia kasy do naczelnika urz�du skarbowego.

W przypadku kas z elektronicznym i papierowym zapisem kopii dostaniesz go dopiero po zg�oszeniu do w�a�ciwego naczelnika urz�du skarbowego danych dotycz�cych kasy, czyli po rejestracji kasy. Zg�oszenia dokonaj w ci�gu 7 dni od dokonania fiskalizacji, na wzorze zg�oszenia

6.10. Jak zapozna� pracownik�w z zasadami u�ywania kasy

Przed rozpocz�ciem ewidencjonowania zapoznaj wszystkie osoby, kt�re prowadz� w twojej firmie sprzeda� na kasie fiskalnej, z zasadami prowadzenia ewidencji sprzeda�y przy u�yciu kasy rejestruj�cej i wystawiania paragon�w fiskalnych. Ka�da z tych os�b, zanim zacznie u�ywa� kasy, musi z�o�y� o�wiadczenie o zapoznaniu si� z informacj� o zasadach prowadzenia ewidencji.

Dokument potwierdzaj�cy zapoznanie si� pracownik�w z zasadami prowadzenia ewidencji sporz�dzasz w dw�ch jednobrzmi�cych egzemplarzach. Jeden dajesz osobie prowadz�cej ewidencj�, drugi zostawiasz sobie.

Nie musisz przekazywa� tej informacji do urz�du skarbowego.

6.11. Najwa�niejsze obowi�zki posiadacza kasy fiskalnej

Kasa z papierowym lub elektronicznym zapisem kopii:

o Sta�e po��czenie z internetem: praca w trybie on-line nie jest wymagana

o Wystawianie i wydawanie paragon�w: masz obowi�zek wystawiania w spos�b czytelny paragon�w fiskalnych z ka�dej sprzeda�y i przekazywania ich kupuj�cym.

o Kontrola poprawno�ci pracy kasy: sprawdzaj poprawno�� pracy kasy (na przyk�ad prawid�owo�� nazw towar�w i us�ug, stawek podatku), a w przypadku stwierdzenia nieprawid�owo�ci skontaktuj si� z serwisantem.

o Archiwizacja danych: masz obowi�zek przechowywania kopii ka�dego wydanego paragonu (w formie papierowej lub na karcie pami�ci - w zale�no�ci od typu posiadanej kasy).

o Raport okresowy (miesi�czny) masz obowi�zek wystawi� go i wydrukowa� po zako�czeniu miesi�ca, w kt�rym odby�a si� sprzeda� najp�niej do 25. dnia nast�pnego miesi�ca.

o Przegl�dy techniczne kasy: co najmniej raz na 2 lata zr�b przegl�d kasy fiskalnej u serwisanta. Termin ten jest liczony od dnia fiskalizacji kasy lub ostatniego obowi�zkowego przegl�du.

o Przechowywanie ksi��ki kasy (dokumentacja ksi��ki kasy): masz obowi�zek przechowywa� ksi��k� kasy.

o Wymiana pami�ci kasy fiskalnej: w przypadku zape�nienia lub uszkodzenia pami�ci kasy, wymie� j� za po�rednictwem serwisanta i dokonaj ponownej fiskalizacji.

Kasa on-line:

o Sta�e po��czenie z internetem: kasa musi pracowa� w trybie on-line. Je�li nie masz takiego po��czenia, wyst�p z wnioskiem do naczelnika urz�du skarbowego o wyra�enie zgody na przesy�anie danych z kasy do CRK w okre�lonych odst�pach czasowych.

o Wystawianie i wydawanie paragon�w: masz obowi�zek wystawiania w spos�b czytelny paragon�w fiskalnych z ka�dej sprzeda�y i przekazywania ich kupuj�cym.

o Kontrola poprawno�ci pracy kasy: Sprawdzaj poprawno�� pracy kasy (na przyk�ad prawid�owo�� nazw towar�w i us�ug, stawek podatku), a w przypadku stwierdzenia nieprawid�owo�ci skontaktuj si� z serwisantem.

o Archiwizacja danych: wszystkie dane z kasy fiskalnej s� przesy�ane na bie��co do Centralnego Repozytorium Kas i tam zapisywane. Nie ma obowi�zku archiwizacji.

o Raport dobowy i miesi�czny: raport dobowy masz obowi�zek wystawi� go i wydrukowa� najp�niej przed rozpocz�ciem sprzeda�y nast�pnego dnia. Kasy on-line s� zwolnione z obowi�zku drukowania. Raport okresowy (miesi�czny) masz obowi�zek wystawi� go i wydrukowa� po zako�czeniu miesi�ca, w kt�rym odby�a si� sprzeda� najp�niej do 25. dnia nast�pnego miesi�ca.

o Przegl�dy techniczne kasy: co najmniej raz na 2 lata zr�b przegl�d kasy fiskalnej u serwisanta. Termin ten jest liczony od dnia fiskalizacji kasy lub ostatniego obowi�zkowego przegl�du.

o Przechowywanie ksi��ki kasy (dokumentacja ksi��ki kasy): masz obowi�zek przechowywa� ksi��k� kasy.

o Wymiana pami�ci kasy fiskalnej: w przypadku zape�nienia lub uszkodzenia pami�ci kasy, wymie� j� za po�rednictwem serwisanta i dokonaj ponownej fiskalizacji.

Ksi��ka kasy to dokument, kt�ry dostaniesz, kupuj�c kas�, i w kt�rym powinna si� znale�� ca�a historia jej u�ytkowania. Dlatego ksi��k� musisz na bie��co uzupe�nia� i przechowywa� tam, gdzie u�ywasz kasy.

Do ksi��ki kasy wpisujesz miejsce u�ytkowania kasy i ka�d� jego zmian�. Powiniene� te� odnotowa� sytuacje, kiedy musia�e� wezwa� serwisanta (��danie interwencji). Cz�� informacji wpisuje sam serwisant, kt�ry odpowiada za fiskalizacj�, wszystkie naprawy, konserwacj� oraz przegl�dy techniczne. Serwisant dokumentuje wymian� pami�ci (fiskalnej i chronionej) oraz potwierdza przeprowadzenie obowi�zkowego przegl�du technicznego kasy.

W ksi��ce s� wymienione wszystkie osoby upowa�nione do przeprowadzenia serwisu wpisuje je serwis g��wny (czyli producent kasy, jej importer lub firma przez nich upowa�niona do prowadzenia serwisu g��wnego). Serwis g��wny wyda ci tak�e duplikat ksi��ki kasy, je�li j� zgubisz.

List� os�b, kt�re maj� uprawnienia do prowadzenia serwisu kas, prowadzi Ministerstwo Finans�w.

Je�li b�dziesz mia� kontrol� urz�du skarbowego, urz�dnik mo�e poprosi� ci�, �eby� okaza� ksi��k� kasy.

Pami�taj o wykonywaniu regularnych co najmniej raz na 2 lata przegl�d�w technicznych. Termin wykonania kolejnego przegl�du liczysz od dnia fiskalizacji lub ostatniego przegl�du.

Serwisant powinien wykona� przegl�d w ci�gu trzech dni od twojego zg�oszenia.

Za brak wykonania przegl�du w terminie gro�� ci kary lub sankcje:

naczelnik urz�du skarbowego mo�e na�o�y� na ciebie kar� pieni�n� w wysoko�ci 300 z�

b�dziesz musia� zwr�ci� ulg� na zakup kasy, je�li tak� otrzyma�e� (w ci�gu 3 lat od dnia rozpocz�cia ewidencjonowania).

6.12. Co zrobi� je�li stracisz kas� fiskaln�

O utracie kasy powiadom niezw�ocznie w ci�gu pi�ciu dni od zdarzenia naczelnika urz�du skarbowego. W przypadku kradzie�y, zg�o� si� na policj�. Otrzymasz potwierdzenie z�o�enia zawiadomienia o kradzie�y. Przedstaw je w urz�dzie skarbowym, informuj�c naczelnika o utracie kasy.

Je�li odzyskasz kas�, b�dziesz musia� przeprowadzi� przegl�d techniczny przed jej ponownym u�yciem. Poinformuj te� urz�d skarbowy o odzyskaniu kasy.

6.13. Awaria kasy fiskalnej

W przypadku awarii kasy poinformuj o tym swojego serwisanta. Do prowadzenia dalszej ewidencji sprzeda�y mo�esz wykorzysta� kas� rezerwow�, o ile j� posiadasz nie masz takiego obowi�zku. Kasa rezerwowa musi spe�nia� te same wymogi techniczne, co kasa podstawowa, a paragony musz� zawiera� wszystkie niezb�dne informacje. W dniach i miesi�cach, w kt�rych prowadzi�e� sprzeda� na kasie rezerwowej, drukuj raporty dobowe i miesi�czne.

Je�li nie masz kasy rezerwowej, nie mo�esz dokonywa� sprzeda�y w czasie awarii.

6.14. Zawieszenie dzia�alno�ci gospodarczej

Zawieszenie dzia�alno�ci nie oznacza obowi�zku likwidacji kasy. Je�li dzia�alno�� jest zawieszona, jeste� te� zwolniony z obowi�zku zg�aszania kasy do przegl�du technicznego. Musisz natomiast zrobi� to po wznowieniu dzia�alno�ci, przed ponownym rozpocz�ciem prowadzenia ewidencji na kasie.

W czasie zawieszenia:

o je�eli nie dokonywa�e� sprzeda�y ewidencjonowanej na kasie fiskalnej, nie robisz raport�w dobowych ani miesi�cznych

o je�eli sprzedasz osobie fizycznej lub rolnikowi rycza�towemu przedmioty maj�tku firmy lub �rodki trwa�e, to musisz zaewidencjonowa� t� transakcj� na kasie fiskalnej i zrobi� raport dzienny, a nast�pnie miesi�czny. W przypadku sprzeda�y innym podmiotom (przedsi�biorcom) wystawiasz faktur�.

6.15. Jak zlikwidowa� kas� fiskaln�

Zamkni�cie firmy wymaga zlikwidowania kasy fiskalnej, kt�rej u�ywa�e� do ewidencjonowania sprzeda�y. W tym przypadku musisz zako�czy� prac� kasy w trybie fiskalnym i przej�� w tryb tylko do odczytu, odczyta� zawarto�� pami�ci kasy fiskalnej przy pomocy serwisanta oraz:

o wystawi� raport fiskalny dobowy (w przypadku kas z papierowym lub elektronicznym zapisem kopii, dodatkowo raport okresowy - miesi�czny)

o wystawi� raport fiskalny rozliczeniowy i sporz�dzi� protok� z tej czynno�ci

o z�o�y� wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji kas do w�a�ciwego naczelnika urz�du skarbowego wraz z protoko�em z odczytu zawarto�ci pami�ci fiskalnej i raport fiskalny rozliczeniowy w ci�gu pi�ciu dni od ich sporz�dzenia.

Musisz zwr�ci� kwot�, kt�r� wcze�niej odliczy�e� lub kt�r� zwr�ci� ci urz�d skarbowy z tytu�u zakupu kasy, je�eli w ci�gu 3 lat od dnia rozpocz�cia u�ywania kasy:

o przestaniesz prowadzi� dzia�alno�� gospodarcz�

o nast�pi otwarcie likwidacji twojej firmy

o zostanie og�oszona upad�o�� twojej firmy

o sprzedasz przedsi�biorstwo, a nowy w�a�ciciel nie b�dzie dokonywa� sprzeda�y na rzecz os�b fizycznych.

7. Koszty w dzia�alno�ci gospodarczej

Prowadz�c dzia�alno�� gospodarcz� ponosisz koszty jej prowadzenia. Zmniejszaj� one Tw�j doch�d, kt�ry stanowi podstaw� opodatkowania, o ile forma Twojego opodatkowania to skala podatkowa lub podatek liniowy.

Podstawowe pytanie brzmi: co mog� wzi�� w koszty? A najprostsza odpowied� to: kosztem mo�e by� prawie ka�dy wydatek poniesiony w celu uzyskania lub zachowania przychodu.

Przepisy nie precyzuj� co mo�e by� kosztem, jednak przedstawiaj� katalog wydatk�w, kt�re tym kosztem nie mog� by�. Wydatki, kt�re nie stanowi� koszt�w uzyskania przychodu to mi�dzy innymi:

o wydatki na reprezentacj�,

o odsetki od zobowi�za� podatkowych,

o wydatki na sp�at� rat kredyt�w,

o odpisy amortyzacyjne dotycz�ce samochod�w osobowych w cz�ci przekraczaj�cej kwot� 150.000 z�,

o zap�acone kary umowne, odszkodowania,

o koszty egzekucyjne dotycz�ce zobowi�za� podatkowych,

o podatek dochodowy.

Nie zawsze wydatek ma bezpo�redni wp�yw na uzyskanie przychodu, cz�sto mamy do czynienia z wydatkami po�rednimi, kt�re r�wnie� mog� stanowi� koszty uzyskania przychodu, s� to tak zwane koszty pozwalaj�ce na zachowanie albo zabezpieczenie �r�d�a przychod�w. Mo�emy do nich zaliczy� mi�dzy innymi:

o wynagrodzenia pracownik�w,

o sk�adki ZUS od wynagrodze�,

o utrzymanie siedziby firmy oraz jej wyposa�enie (np. meble, komputer, drukarka),

o wydatki na marketing,

o telefony, internet, domeny,

o szkolenia pracownik�w, a tak�e odzie� BHP,

o utrzymanie samochod�w s�u�bowych,

o materia�y biurowe,

o wynajem lokalu,

o leasing samochod�w i urz�dze�,

o straty w zwi�zku utraconymi w�a�ciwo�ciami towar�w np. przeterminowane, popsute towary oczywi�cie musz� zosta� w�a�ciwie udokumentowane protoko�em strat,

o wydatki zwi�zane z podatkiem od nieruchomo�ci, gdy ta nieruchomo�� s�u�y prowadzeniu dzia�alno�ci gospodarczej.

Koszty to wydatki, kt�re pozwalaj� Pa�stwu zarabia� wi�cej. Wysokie nak�ady na koszty wi�� si� z du�ymi wydatkami �rodk�w pieni�nych, ale jednocze�nie pozwalaj� zmniejszy� zobowi�zania podatkowe. W zwi�zku z tym, w celu utrzymania p�ynno�ci finansowej, nale�y dok�adnie przeanalizowa� mo�liwo�ci generowania koszt�w. Zdecydowanie nie warto ponosi� koszt�w tylko i wy��cznie w celu ograniczenia zobowi�zania podatkowego.

Bardzo wa�ne jest, aby wydatki na koszty by�y uzasadnione, brak spe�nienia tego warunku mo�e stanowi� problem, poniewa� mo�esz narazi� si� na zakwestionowanie kosztu jako kosztu uzyskania przychodu nawet wtedy, gdy b�dzie on mia� charakter pozorny. Organy podatkowe nie uznaj� za koszty r�wnie� strat, kt�re by�y wynikiem ewidentnych zaniedba� w organizacji czy nadzorze pracy.

8. Bia�a lista podatnik�w

8.1. Co to jest bia�a lista podatnik�w VAT

1 wrze�nia 2019 roku zacz�� dzia�a� wykaz informacji o podatnikach VAT, kt�ry ma pom�c firmom skutecznie i szybko weryfikowa� kontrahent�w. Wykaz zast�pi� dotychczas funkcjonuj�ce listy podatnik�w VAT: zarejestrowanych i niezarejestrowanych oraz wykre�lonych i przywr�conych do rejestru VAT.

Bia�a lista umo�liwia ci:

o sprawdzenie czy tw�j kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT,

o je�li twojemu kontrahentowi odm�wiono rejestracji, wykre�lono go z rejestru lub przywr�cono zarejestrowanie jako podatnika VAT, poznanie podstawy prawnej tych decyzji,

o potwierdzenie numeru rachunku bankowego, na jaki powiniene� zap�aci� swojemu kontrahentowi.

8.2. Gdzie znale�� bia�� list� podatnik�w VAT

Lista jest prowadzona przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Znajdziesz j� na stronie internetowej Ministerstwa Finans�w.

Nie musisz nic robi�, aby dane twojej firmy znalaz�y si� na li�cie. Wszystkie potrzebne informacje szef KAS pobierze z dost�pnych rejestr�w publicznych. Je�li te informacje b�d� niepoprawne, b�dziesz m�g� wyst�pi� do szefa KAS z wnioskiem o ich usuni�cie lub sprostowanie.

8.3. Jak przeszukiwa� bia�� list� podatnik�w VAT

Informacje zamieszczone w wykazie mo�esz wyszukiwa� wed�ug NIP, REGON, numeru rachunku bankowego lub nazwy firmy. Je�li wpiszesz tylko fragment tej nazwy, system poka�e pasuj�ce wyniki, spo�r�d kt�rych wybierzesz w�a�ciw� firm�.

W przypadku os�b fizycznych prowadz�cych dzia�alno�� gospodarcz�, zarejestrowanych w CEIDG, w wyszukiwarce, w polu "nazwa podmiotu" podaj imi� i nazwisko przedsi�biorcy.

Pytaj�c o dane wskazujesz dzie�, na jaki maj� by� wy�wietlone informacje o podmiocie. W odpowiedzi otrzymasz potwierdzenie danych wyszukiwanej firmy. B�dzie na nim r�wnie� unikalny identyfikator przypisany do twojego wyszukiwania. To potwierdzenie mo�esz wydrukowa�.

8.4. Zakres informacji o podatnikach

W wykazie znajdziesz:

o nazw� firmy lub imi� i nazwisko przedsi�biorcy;

o numer, za pomoc� kt�rego podmiot zosta� zidentyfikowany na potrzeby podatku, je�eli taki numer zosta� przyznany

o status podmiotu:

o w odniesieniu do kt�rego nie dokonano rejestracji albo kt�ry wykre�lono z rejestru jako podatnika VAT,

o zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny albo podatnik VAT zwolniony, w tym podmiotu, kt�rego rejestracja zosta�a przywr�cona;

o numer identyfikacyjny REGON, o ile zosta� nadany

o numer w Krajowym Rejestrze S�dowym, o ile zosta� nadany

o adres siedziby w przypadku podmiotu nieb�d�cego osob� fizyczn�

o imiona i nazwiska os�b wchodz�cych w sk�ad organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej

o imiona i nazwiska prokurent�w oraz ich numery identyfikacji podatkowej

o imi� i nazwisko lub firm� (nazw�) wsp�lnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej

o daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykre�lenia z rejestru oraz przywr�cenia zarejestrowania jako podatnika VAT

o podstaw� prawn� odpowiednio odmowy rejestracji, wykre�lenia z rejestru
oraz przywr�cenia zarejestrowania jako podatnika VAT

o numery rachunk�w rozliczeniowych w banku lub imiennych rachunk�w w sp�dzielczej kasie oszcz�dno�ciowo-kredytowej, kt�rej dana firma jest cz�onkiem, otwartych w zwi�zku z prowadzon� dzia�alno�ci� gospodarcz� wskazanych w zg�oszeniu identyfikacyjnym lub zg�oszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR.

8.5. Numery rachunk�w na bia�ej li�cie podatnik�w VAT

Dla przedsi�biorc�w bardzo wa�n� informacj�, kt�r� znajd� w wykazie s� numery firmowych rachunk�w bankowych. S� to tak zwane rachunki rozliczeniowe.

Te numery s� publikowane tylko w przypadku zarejestrowanych podatnik�w VAT lub podatnik�w VAT, kt�rzy zostali przywr�ceni do rejestru.

Z kolei je�li odm�wiono ci rejestracji jako podatnika VAT lub zosta�e� wykre�lony, to twoje dane zostan� uwidocznione w wykazie, ale nie obejm� informacji o rachunku rozliczeniowym.

W wykazie nie znajdziesz danych firm (w tym numer�w rachunk�w), kt�re nie s� podatnikami VAT, nawet je�eli korzystaj� z konta firmowego tych podmiot�w bia�a lista nie obejmuje.

Rachunki, kt�re widzisz na bia�ej li�cie zosta�y pobrane automatycznie z baz Krajowej Administracji Skarbowej, po potwierdzeniu w STIR. STIR to system teleinformatyczny izby rozliczeniowej, kt�ry umo�liwia szefowi KAS analiz� i przekazywanie informacji
w celu zapobiegania wy�udzeniom skarbowym - tw�j rachunek powinien zosta� zg�oszony do STIR przez bank, kt�ry go prowadzi.

S� to te same numery rachunk�w firmowych, kt�re poda�e� do urz�du skarbowego
w zg�oszeniu identyfikacyjnym lub aktualizacyjnym (na przyk�ad po za�o�eniu konta firmowego w banku).

Je�li numer lub numery rachunk�w, z kt�rych korzysta twoja firma, zmieni�y si� i nie poda�e� tej informacji do swojego urz�du skarbowego, powiniene� je zaktualizowa�. Sp�ki zarejestrowane w KRS i sp�ki cywilne sk�adaj� aktualizacj� bezpo�rednio do urz�du skarbowego przedsi�biorcy prowadz�cego jednoosobow� dzia�alno�� gospodarcz�.

Tak�e w przypadku zmiany urz�du skarbowego poinformuj nowy urz�d o posiadanych rachunkach firmowych (tzn. wska� rachunki w zg�oszeniu aktualizacyjnym).

Pami�taj, �e w wykazie nie s� publikowane prywatne rachunki bankowe - czyli ROR, kt�re przedsi�biorcy czasami wykorzystuj� w swoich firmach. Nie s� to rachunki rozliczeniowe dedykowane prowadzeniu dzia�alno�ci gospodarczej. Je�li u�ywasz takiego rachunku, tw�j kontrahent nie odnajdzie go w wykazie.

9. Mechanizm podzielonej p�atno�ci

9.1. Na czym polega mechanizm podzielonej p�atno�ci

Mechanizm podzielonej p�atno�ci (MPP), czyli split payment, polega na tym, �e p�atno�� za towar lub us�ug�, zrealizowana przez nabywc� specjalnym przelewem tak zwanym komunikatem przelewu, nie trafia w ca�o�ci na rachunek odbiorcy, ale zostaje rozdzielona na kwot� netto i podatek VAT. Kwota netto trafia na rachunek sprzedawcy, a kwota podatku VAT - na jego rachunek VAT.

Rachunek VAT jest tworzony przez bank automatycznie, jako dodatkowe konto, do ka�dego rachunku za�o�onego w zwi�zku z prowadzon� dzia�alno�ci� gospodarcz�, czyli do twojego rachunku rozliczeniowego w banku lub w SKOK.

9.2. Kto mo�e stosowa� MPP

Mechanizm podzielonej p�atno�ci mog� stosowa� wy��cznie podatnicy VAT, kt�rzy op�acaj� transakcje przelewem w PLN. W zale�no�ci od warto�ci transakcji i rodzaju towar�w lub us�ug, kt�rych ta transakcja dotyczy, split payment mo�e mie� charakter dobrowolny albo obowi�zkowy.

Mechanizmu podzielonej p�atno�ci nie mo�esz stosowa�, je�li:

o jeste� konsumentem (nie prowadzisz dzia�alno�ci gospodarczej),

o jeste� przedsi�biorc�, kt�ry otrzymuje faktury bez kwoty podatku VAT np. od podatnik�w zwolnionych z VAT,

o rozliczasz si� got�wk� lub za pomoc� karty.

9.3. Dobrowolny split payment

Je�li jeste� przedsi�biorc�, podatnikiem VAT i kupujesz towary od innego przedsi�biorcy (jeste� nabywc�), p�ac�c za faktur� mo�esz podj�� decyzj� o dobrowolnym zastosowaniu podzielonej p�atno�ci. W takim przypadku wybierasz komunikat przelewu, a bank rozdziela twoj� p�atno�� na dwa r�ne rachunki twojego dostawcy: rachunek rozliczeniowy i rachunek VAT.

Mo�esz op�aca� w ten spos�b wszystkie faktury od dostawc�w lub tylko wybrane, a pozosta�e regulowa� tradycyjnie - op�acaj�c przelewem kwot� brutto faktury. Wyj�tkiem b�dzie sytuacja, kiedy tw�j dostawca zastrze�e w umowie, �e nie chce stosowa� MPP. W takim wypadku powiniene� zap�aci� mu kwot� brutto zwyk�ym przelewem.

Pami�taj! Decyzj� o podziale p�atno�ci podejmuje nabywca, a sprzedawca mo�e zastrzec, �e nie chce stosowa� MPP, tylko wtedy, kiedy transakcja nie jest obj�ta obowi�zkowym MPP. W przypadku transakcji, kt�re musz� by� obj�te MPP, takiej swobody nie ma �adna ze stron.

9.4. Obowi�zkowy split payment

Obowi�zek stosowania mechanizmu podzielonej p�atno�ci maj� podatnicy VAT, kt�rzy:

o sprzedaj� lub nabywaj� towary lub us�ugi "wra�liwe", czyli towary lub us�ugi wymienione w za��czniku nr 15 do ustawy o podatku od towar�w i us�ug i jednocze�nie

o kwota nale�no�ci og�em z faktury, czyli warto�� brutto ca�ej faktury, przekracza 15 tys. z�.

Towary lub us�ugi wra�liwe obj�te obowi�zkowym MPP to m.in. o dostawa p�yt, arkuszy, folii i pas�w z tworzyw sztucznych, wszelkiego rodzaju wyrob�w ze stali, srebra, z�ota, aluminium, miedzi, elektronicznych uk�ad�w scalonych, komputer�w, dysk�w twardych, telefon�w, telewizor�w, aparat�w fotograficznych i kamer cyfrowych, cz�ci do silnik�w spalinowych, r�nego rodzaju odpad�w i surowc�w wt�rnych, paliw, a tak�e us�ugi budowlane i sprzeda� detaliczna cz�ci samochodowych.

Musisz stosowa� MPP, je�li cho�by jedna pozycja na fakturze, kt�rej ca�kowita warto�� brutto przekracza 15 tys. z�, dotyczy towar�w lub us�ug wra�liwych. W takim wypadku obowi�zkowa podzielona p�atno�� dotyczy wy��cznie kwoty nale�no�ci z tytu�u nabycia towar�w lub us�ug wra�liwych. Pozosta�� cz�� nale�no�ci mo�esz uregulowa� z zastosowaniem MPP lub bez dzielenia p�atno�ci.

Na zasadzie wyj�tku od powy�szej regu�y, MPP nie jest stosowany:

o w transakcjach realizowanych na podstawie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, je�eli sprzdawc� na dzie� dokonania dostawy by� podmiot prywatny (nie publiczny),

o w przypadku dokonania potr�cenia, o kt�rym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego,

o w zakresie, w jakim kwoty nale�no�ci s� potr�cane.

Obowi�zkowy MPP zast�pi� odwrotne obci��enie towarami wra�liwymi w obrocie krajowym. Podatnik, kt�ry przed dniem 1 listopada 2019 roku dokonywa� dostawy towar�w wra�liwych albo �wiadczy� us�ugi budowlane, wystawia� faktur� bez stawki i kwoty podatku VAT dodaj�c adnotacj� "odwrotne obci��enie". Po 1 listopada 2019 roku wystawia faktur� z podatkiem VAT obliczonym wed�ug stawki 8% lub 23%, i je�eli kwota na fakturze przekracza 15 tys. z� oznacza j� zwrotem mechanizm podzielonej p�atno�ci.

9.5. Jak zap�aci� za faktur� stosuj�c MPP

Transakcje obj�te MPP musz� by� realizowane przez rachunki rozliczeniowe w banku lub rachunki imienne w SKOK otwarte w zwi�zku z prowadzon� dzia�alno�ci� gospodarcz�, czyli rachunki lub konta firmowe.

Te rachunki widniej� w bia�ej li�cie podatnik�w VAT.

Je�eli znalaz�e� rachunek swojego kontrahenta w Wykazie, mo�esz mu zap�aci� za faktur� stosuj�c podzielon� p�atno��. Przelew dotrze do odbiorcy tylko wtedy, gdy wska�esz na fakturze numer rachunku firmowego. Je�li zlecisz przelew w MPP kontrahentowi, kt�ry poda� na fakturze numer rachunku osobistego (ROR), przelew wr�ci na tw�j rachunek firmowy.

Z kolei, je�li to ty wystawi�e� faktur�, sprawd� czy tw�j rachunek jest w Wykazie, bo tylko wtedy kupuj�cy mo�e ci za ni� zap�aci� w MPP.

Pami�taj! Je�li kupuj�cy p�aci ci za transakcj� obj�t� obowi�zkiem podzielenia p�atno�ci, musisz mie� rachunek VAT, �eby j� przyj��. Tw�j bank lub SKOK otworzy� ci taki rachunek, o ile korzystasz z konta firmowego. Nie musisz zna� jego numeru ani umieszcza� go na fakturze - rozdzielenie p�atno�ci na kwot� netto i VAT nast�puje w systemie banku. Nie musisz robi� oddzielnych przelew�w na rachunek rozliczeniowy dostawcy i jego rachunek VAT - p�atno�� w MPP realizujesz jednym przelewem.

Nie masz rachunku VAT, je�li w swojej firmie u�ywasz konta osobistego (prywatnego, ROR). W tym przypadku nie b�dziesz m�g� sprzedawa� i nabywa� towar�w lub us�ug, kt�re s� obj�te obowi�zkowym MPP.

Kwota VAT wp�acona w systemie MPP trafia na rachunek VAT odbiorcy. Zar�wno sam rachunek VAT, jak i �rodki na nim zgromadzone ca�y czas nale�� do ciebie. Urz�d skarbowy nie mo�e nimi dysponowa�, sprawuje jednak nadz�r nad ich uwolnieniem, czyli przekazaniem ich na tw�j rachunek firmowy. Do tego czasu nie mo�esz nimi dowolnie dysponowa�.

9.6. Komunikat przelewu MPP

Je�li chcesz lub musisz zap�aci� za transakcj� z wykorzystaniem MPP, mo�esz to zrobi� tylko za pomoc� specjalnego przelewu - komunikatu przelewu. Wpisujesz w nim:

o kwot� podatku VAT (lub cz��),

o kwot� sprzeda�y brutto (lub cz��),

o numer faktury, w zwi�zku z kt�r� dokonywana jest p�atno��. Je�eli p�atno�� dotyczy zaliczki na poczet dostaw towar�w b�d� us�ug - w miejscu numeru faktury wpisujesz zwrot zaliczka. Je�eli p�acisz za wi�cej ni� jedn� faktur�, to w miejscu numeru faktury wpisujesz okres, z kt�rego pochodz� faktury. Nie mo�e on by� kr�tszy ni� jeden dzie� i d�u�szy ni� jeden miesi�c

o NIP dostawcy.

W przypadku p�atno�ci podatku VAT z tytu�u wewn�trzwsp�lnotowego nabycia paliw silnikowych w komunikacie przelewu wpisz:

o kwot� podatku, kt�ra ma zosta� zap�acona w mechanizmie podzielonej p�atno�ci,

o numer dokumentu zwi�zanego z p�atno�ci� (tj. z dokumentu wystawionego przez p�atnika),

o numer NIP p�atnika podatku od wewn�trzwsp�lnotowego nabycia paliw.

Przy p�atno�ci bank pobierze wskazan� kwot� podatku z twojego rachunku VAT (je�li masz na nim �rodki z VAT, kt�ry zosta� zap�acony przez twoich nabywc�w lub zwr�cony przez urz�d skarbowy). Je�eli �rodk�w na rachunku VAT b�dzie za ma�o, to pozosta�� cz�� bank �ci�gnie z twojego rachunku firmowego.

Mo�esz op�aci� przy pomocy jednego komunikatu przelewu kilka faktur obj�tych MPP, pod warunkiem, �e otrzymasz je w okresie nie kr�tszym ni� jeden dzie� i nie d�u�szym ni� jeden miesi�c. W takim przypadku komunikat przelewu obejmuje wszystkie faktury z tego okresu i zawiera kwot� odpowiadaj�c� sumie kwot podatku wykazanego na fakturach, za kt�re dokonujesz p�atno�ci. W komunikacie przelewu, zamiast informacji o numerze faktury wpisujesz okres, za kt�ry dokonujesz p�atno�ci.

9.7. Wp�aty i wyp�aty z rachunku VAT

Jakie �rodki mog� zasili� rachunek VAT:

o zap�ata podatku VAT za faktury op�acone z wykorzystaniem MPP: nale�ny podatek VAT do urz�du skarbowego, w tym podatku VAT z tytu�u importu towar�w

o przelew mi�dzy w�asnymi rachunkami VAT podatnika, kt�re posiada w jednym banku, zwrot kwoty VAT z tytu�u korekty faktury przy u�yciu komunikatu przelewu

o zwrot kwoty VAT z urz�du skarbowego sk�adki z tytu�u ubezpieczenia spo�ecznego (ZUS)

o zwrot kwoty VAT z tytu�u korekty faktury przy u�yciu komunikatu przelewu dodatkowe zobowi�zanie podatkowe, a tak�e odsetki za zw�ok� w podatku VAT lub odsetki za zw�ok� od dodatkowego zobowi�zania podatkowego

o podatek dochodowy od os�b prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a tak�e odsetki za zw�ok� w podatku dochodowym od os�b prawnych oraz odsetki od zaliczek na ten podatek

o podatek dochodowy od os�b fizycznych oraz zaliczki na ten podatek, a tak�e odsetki za zw�ok� w podatku dochodowym od os�b fizycznych oraz odsetki od zaliczek na ten podatek

o podatek akcyzowy, przedp�aty podatku akcyzowego, wp�aty dzienne, a tak�e odsetki za zw�ok� w podatku akcyzowym oraz odsetki od przedp�at podatku akcyzowego

o nale�no�ci celne oraz odsetki za zw�ok� od tych nale�no�ci

o podatek VAT z tytu�u wewn�trzwsp�lnotowego nabycia paliw silnikowych na rachunek VAT p�atnika, czyli zarejestrowanego odbiorcy lub podmiotu prowadz�cego sk�ad podatkowy

9.8. Kiedy i jak mo�na przenie�� pieni�dze z rachunku VAT

Je�eli nie b�dziesz m�g� wykorzysta� pieni�dzy na rachunku VAT do rozliczenia z urz�dem skarbowym, ZUS lub op�aty nale�no�ci celnych, to mo�esz z�o�y� bezp�atny wniosek do urz�du skarbowego o uwolnienie tych �rodk�w, czyli przekazanie ich na tw�j rachunek firmowy. We wniosku wskazujesz kwot�, jak� chcesz wyp�aci� z rachunku VAT.

Ze �rodk�w przekazanych z rachunku VAT na rachunek firmowy mo�esz korzysta� bez ogranicze�.

Urz�d ma 60 dni na podj�cie decyzji. Je�li wyrazi zgod�, ty i tw�j bank otrzymacie postanowienie. Na jego podstawie bank powinien niezw�ocznie przela� �rodki z rachunku VAT na tw�j rachunek rozliczeniowy.

W czasie, w kt�rym urz�d rozpatruje tw�j wniosek mo�esz wykorzystywa� �rodki z rachunku VAT, �eby zap�aci� za faktury w podzielonej p�atno�ci lub �eby zap�aci� VAT nale�ny. Bank przeleje w�wczas na twoje konto firmowe kwot� do wysoko�ci �rodk�w posiadanych na rachunku VAT na dzie� otrzymania informacji o postanowieniu naczelnika urz�du skarbowego.

Urz�d skarbowy mo�e odm�wi� wydania zgody na przeniesienie pieni�dzy z rachunku VAT, tylko gdy:

o posiadasz zaleg�o�ci w VAT (do wysoko�ci tej zaleg�o�ci),

o zachodzi uzasadniona obawa, �e zobowi�zania podatkowe z tytu�u VAT nie zostan� wykonane lub zostanie okre�lone ci dodatkowe zobowi�zanie podatkowe w podatku VAT.

Pami�taj, �e na postanowienie, w kt�rym urz�d wyra�a zgod� na uwolnienie �rodk�w przys�uguje ci za�alenie, na przyk�ad, je�eli uwolniona kwota b�dzie inna ni� ta, o kt�r� wnioskowa�e�. Mo�esz si� tak�e odwo�a� od decyzji, w kt�rej urz�d skarbowy odm�wi� ci wydania zgody na przeniesienie �rodk�w z rachunku VAT.

Za�alenie lub odwo�anie wnosisz za po�rednictwem twojego urz�du skarbowego do w�a�ciwej ze wzgl�du na miejsce zamieszkania lub siedzib� firmy izby administracji skarbowej. W za�aleniu lub odwo�aniu musisz opisa� zarzuty przeciw decyzji i tre�� twojego ��dania.

Na z�o�enie odwo�ania masz 14 dni od dnia dor�czenia decyzji.

9.9. Jakie korzy�ci daje stosowanie MPP

Korzy�ci:

o Domniemanie dochowania nale�ytej staranno�ci: Je�li nie�wiadomie b�dziesz przeprowadza� transakcje VAT z nieuczciwym kontrahentem, a urz�d skarbowy b�dzie kwestionowa� prawo do obni�enia naliczonego podatku VAT, korzystanie z MPP b�dzie wa�nym dowodem na to, �e dochowa�e� nale�ytej staranno�ci.

o Brak karnych odsetek za zw�ok�: Do zaleg�o�ci w podatku VAT powsta�ej za okres rozliczeniowy, za kt�ry wykaza�e� kwot� podatku naliczonego, kt�rej co najmniej 95% wynika z faktur zap�aconych w MPP, nie b�d� mie� zastosowania podwy�szone 150% odsetki od zaleg�o�ci podatkowych.

o Zwrot r�nicy podatku w przyspieszonym terminie 25 dni: Przy korzystaniu z MPP, zwrot podatku na rachunek VAT otrzymasz w przy�pieszonym terminie (25 dni, licz�c od dnia z�o�enia deklaracji). Je�li z�o�ysz wniosek o zwrot na rachunek VAT, urz�d nie mo�e przed�u�y� terminu zwrotu.

o Egzekucja s�dowa i administracyjna: �rodki zgromadzone na rachunku VAT s� wolne od egzekucji s�dowych i administracyjnych z tytu��w innych ni� podatek VAT, odsetki od zaleg�o�ci w VAT, podatek dochodowy i odsetki od tego podatku, podatek akcyzowy i odsetki od podatku akcyzowego, nale�no�ci celne i odsetki od nale�no�ci celnych oraz sk�adki ZUS.

o Sankcje VAT: Do wysoko�ci kwot zap�aconych w podzielonej p�atno�ci nie stosuje si� sankcji w VAT.

o Obni�enie kwoty zobowi�zania (tzw. skonto): Je�eli zap�ata zobowi�zania podatkowego nast�pi w ca�o�ci z rachunku VAT w terminie wcze�niejszym ni� termin okre�lony dla zap�aty podatku, kwot� zobowi�zania podatkowego z tytu�u podatku do zap�aty mo�na obni�y�. Obni�enie wylicza si� wed�ug wzoru: S = Z * r * (n/360), gdzie: S - oznacza kwot�, o kt�r� obni�a si� kwot� zap�aty zobowi�zania podatkowego z tytu�u podatku, wyra�on� w zaokr�gleniu do pe�nych z�otych
Z - oznacza kwot� zobowi�zania podatkowego z tytu�u podatku wynikaj�c� z deklaracji podatkowej przed obni�eniem tego zobowi�zania
r - oznacza stop� referencyjn� Narodowego Banku Polskiego obowi�zuj�c� na dwa dni robocze przed dniem zap�aty podatku
n - oznacza liczb� dni od dnia, w kt�rym obci��ono rachunek bankowy albo rachunek
w sp�dzielczej kasie oszcz�dno�ciowo-kredytowej, dla kt�rych jest prowadzony rachunek VAT, z wy��czeniem tego dnia, do dnia, w kt�rym up�ywa termin do zap�aty podatku, w��cznie z tym dniem

9.10. Sankcje za niestosowanie obowi�zkowego MPP

Je�eli naczelnik urz�du skarbowego lub naczelnik urz�du celno skarbowego stwierdzi, �e jako sprzedawca (firma), pomimo obowi�zku, nie oznaczy�e� faktury zwrotem mechanizm podzielonej p�atno�ci, ustali ci dodatkowe zobowi�zanie podatkowe. B�dzie to kwota odpowiadaj�ca 30% kwoty podatku VAT z faktury, przypadaj�cej na dostaw� towar�w lub �wiadczenie us�ug obj�tych MPP. Prowadz�cy jednoosobow� dzia�alno�� gospodarcz� za te wykroczenie ponios� odpowiedzialno�� przewidzian� w kodeksie karnym skarbowym i mog� otrzyma� grzywn� w wysoko�ci do 180 stawek dziennych (mo�e by� to nawet 5,4 mln z�).

Je�li �le oznaczy�e� faktur�, mo�esz unikn�� sankcji, je�eli tw�j kontrahent (nabywca) op�acaj�c j�, zastosuje podzielon� p�atno��.

Je�eli jako kupuj�cy, pomimo obowi�zku, nie rozliczysz si� w systemie MPP,urz�d skarbowy ustali ci dodatkowe zobowi�zanie podatkowe w wysoko�ci 30% kwoty podatku VAT przypadaj�cej na towaru lub us�ugi obj�te MPP. Prowadz�cy jednoosobow� dzia�alno�� gospodarcz�, ponios� za te wykroczenie odpowiedzialno�� przewidzian� w kodeksie karnym skarbowym i mog� otrzyma� grzywn� w wysoko�ci do 720 stawek dziennych (mo�e by� to nawet 21,6 mln z�).

Nawet je�eli zap�acisz za faktur� poza systemem MPP (np. zwyk�ym przelewem), mo�esz unikn�� sankcji, je�eli sprzedawca prawid�owo rozliczy podatek VAT przypadaj�cy na t� sprzeda�.

Je�li po 1 stycznia 2020 roku, zap�acisz za faktur� z pomini�ciem MPP, taki wydatek (p�atno��) nie b�dzie stanowi� kosztu uzyskania przychodu. Je�eli jednak na fakturze, kt�ra powinna zosta� op�acona w mechanizmie podzielonej p�atno�ci, nie ma w�a�ciwego oznaczenia (czyli mechanizm podzielonej p�atno�ci), sankcja w postaci wy��czenia p�atno�ci z koszt�w uzyskania przychod�w nie ma zastosowania.

10. Ulga na start

10.1. Kto mo�e skorzysta� z Ulgi na start

Z ulgi mog� skorzysta� przedsi�biorcy, kt�rzy:

o podejmuj� dzia�alno�� gospodarcz� po raz pierwszy albo podejmuj� j� ponownie, po up�ywie co najmniej 60 miesi�cy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zako�czenia

o nie wykonuj� dzia�alno�ci na rzecz by�ego pracodawcy, u kt�rego w bie��cym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracowali na etacie i wykonywali czynno�ci wchodz�ce w zakres obecnie wykonywanej dzia�alno�ci

o nie podlegaj� ubezpieczeniu w KRUS.

Je�li jako przedsi�biorca korzystasz z Ulgi na start, tw�j zleceniodawca nie ma obowi�zku odprowadzania za ciebie sk�adek na ubezpieczenia spo�eczne pod warunkiem, �e:

o przedmiot umowy ze zleceniodawc� (agencyjnej, zlecenia lub o �wiadczenie us�ug) jest taki sam jak przedmiot prowadzonej przez ciebie dzia�alno�ci

o osi�gane przychody s� opodatkowane jako przych�d z dzia�alno�ci gospodarczej.

10.2. Z jakich sk�adek zwalnia Ulga na start

Ka�dy przedsi�biorca, kt�ry rejestruje firm� w CEIDG i nie jest ubezpieczony z innego tytu�u, na przyk�ad pracy na etacie, ma obowi�zek zg�osi� si� w ZUS do ubezpiecze� spo�ecznych, ubezpieczenia zdrowotnego oraz op�aca� sk�adki na te ubezpieczenia w pe�nej albo przez 24 miesi�ce w obni�onej wysoko�ci.

Jednak firmy, kt�re dopiero zaczynaj� dzia�alno�� gospodarcz�, mog� skorzysta� z Ulgi na start i obni�y� w ten spos�b swoje koszty. W okresie korzystania z Ulgi na start przedsi�biorcy nie podlegaj� obowi�zkowym ubezpieczeniom spo�ecznym w ramach prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej.

Ulga zwalnia przez sze�� pe�nych miesi�cy od rozpocz�cia dzia�alno�ci z p�acenia sk�adek:

o na ubezpieczenia spo�eczne, czyli ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe

o na Fundusz Pracy

o na Fundusz Solidarno�ciowy.

Ulga na start nie dotyczy ubezpieczenia zdrowotnego. To oznacza, �e masz obowi�zek zarejestrowa� si� do ubezpieczenia zdrowotnego i op�aca� co miesi�c sk�adk� zdrowotn�. T� sk�adk� mo�esz odliczy� od podatku (nie od dochodu). W okresie korzystania z Ulgi na start masz tak�e prawo zg�osi� do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS cz�onk�w swojej rodziny.

Zanim zdecydujesz si� na skorzystanie z ulgi, pami�taj, �e w okresie, w kt�rym nie p�acisz sk�adek, nie odk�adasz ich na emerytur� lub rent�. Nie otrzymasz tak�e �wiadcze� w razie choroby albo wypadku.

Zwolnienie z ubezpiecze� spo�ecznych oraz sk�adek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarno�ciowy dotyczy tylko osoby prowadz�cej dzia�alno��, kt�ra korzysta z Ulgi na start. Pracownicy, osoby wsp�pracuj�ce lub zleceniobiorcy b�d� obj�ci ubezpieczeniami spo�ecznymi od momentu rozpocz�cia dzia�alno�ci. Musisz wi�c za nich odprowadza� sk�adki od chwili ich zatrudnienia.

10.3. Jak d�ugo mo�na korzysta� z Ulgi na start

Ulga zwalnia z p�acenia sk�adek na ubezpieczenie spo�eczne przez sze�� pe�nych miesi�cy od rozpocz�cia dzia�alno�ci :

o je�eli rozpoczynasz dzia�alno�� w trakcie miesi�ca, nie wliczasz tego miesi�ca do 6 miesi�cy, w trakcie kt�rych mo�esz korzysta� z Ulgi na start

o je�li dzia�alno�� rozpoczynasz pierwszego dnia miesi�ca, ten miesi�c wliczasz do 6 miesi�cy, w kt�rych mo�esz korzysta� z ulgi.

Mo�esz przesta� korzysta� z Ulgi na start:

o w dowolnym wybranym przez ciebie momencie przed up�ywem 6 miesi�cy

o po up�ywie 6 miesi�cy.

10.4. Jak zg�osi� si� do ZUS

Je�eli chcesz skorzysta� z Ulgi na start, to w ci�gu 7 dni od daty rozpocz�cia prowadzenia dzia�alno�ci musisz zg�osi� si� w ZUS do ubezpieczenia zdrowotnego, z kodem tytu�u ubezpieczenia, kt�ry zaczyna si� od cyfr 05 40. Pozosta�e dwie cyfry zale�� od tego, czy masz ustalone prawo do emerytury lub renty oraz czy posiadasz orzeczenie o niepe�nosprawno�ci.

Je�li nie posiadasz ustalonego prawa do emerytury/renty ani orzeczenia o niepe�nosprawno�ci, tw�j kod to 05 40 00.

Je�li masz prawo do emerytury/renty albo posiadasz orzeczenie o niepe�nosprawno�ci, dwie ostatnie cyfry wpisujesz w zale�no�ci od twojej sytuacji, zgodnie z instrukcj� poni�ej.

Pi�ta cyfra kodu ZUS:

o 0 je�li nie masz ustalonego prawa do emerytury lub renty,

o 1 je�li masz ustalone prawo do emerytury,

o 2 je�li masz ustalone prawo do renty.

Sz�sta cyfra kodu ZUS:

o 0 je�li nie posiadasz orzeczenia o niepe�nosprawno�ci,

o 1 je�li posiadasz orzeczenie o lekkim stopniu niepe�nosprawno�ci,

o 2 je�li posiadasz orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepe�nosprawno�ci,

o 3 je�li posiadasz orzeczenie o znacznym stopniu niepe�nosprawno�ci.

Zg�oszenia dokonujesz na formularzu ZUS ZZA.

Najpro�ciej jest z�o�y� formularz zg�oszeniowy w trakcie rejestracji firmy w CEIDG.

Zg�oszenie mo�esz tak�e przekaza� do ZUS:

o w formie papierowej pod warunkiem, �e b�dziesz rozlicza� sk�adki maksymalnie za 5 os�b. W akim wypadku formularz mo�esz z�o�y� osobi�cie w plac�wce ZUS, przez pe�nomocnika lub wys�a� poczt�

o w programie P�atnik - wype�nij formularz i podpisz go podpisem kwalifikowanym

o w aplikacji eP�atnik na PUE, je�li masz konto na PUE podpisz dokumenty podpisem kwalifikowanym lub Profilem Zaufanym.

Pami�taj, �e je�li cz�onek twojej rodziny, na przyk�ad dziecko lub ma��onek, nie ma �adnego tytu�u (prawa) do ubezpieczenia zdrowotnego, powiniene� zg�osi� go do tego ubezpieczenia w ZUS na formularzu ZUS ZCNA. Za osob� zg�oszon� w taki spos�b do ubezpieczenia zdrowotnego nie op�acasz dodatkowej sk�adki zdrowotnej korzysta ona ze �wiadcze� na podstawie sk�adki, kt�r� op�acasz za siebie.

10.5. Ile b�dziesz p�aci� do ZUS

Korzystaj�c z Ulgi na start, op�acasz za siebie wy��cznie sk�adk� zdrowotn� (na ubezpieczenie zdrowotne).

Podstaw� wymiaru tej sk�adki stanowi kwota, kt�r� zadeklarujesz, nie ni�sza jednak ni� 75% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia w sektorze przedsi�biorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego. Sk�adka stanowi 9% podstawy wymiaru sk�adki.

Sk�adka zdrowotna w 2021 roku przy najni�szej podstawie wynosi 381,81 z� miesi�cznie.

Sk�adka jest miesi�czna i niepodzielna. To oznacza, �e op�acasz j� w pe�nej wysoko�ci niezale�nie od liczby dni podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym miesi�cu.

10.6. Kto jest zwolniony z op�acania sk�adki zdrowotnej

Mo�esz by� zwolniony z obowi�zku op�acania sk�adki na ubezpieczenie zdrowotne przez pierwsze 6 miesi�cy prowadzenia dzia�alno�ci. Stanie si� tak, je�li:

o jeste� emerytem b�d� rencist� i twoje �wiadczenie nie przekracza miesi�cznie minimalnego wynagrodzenia oraz

o twoje przychody z dzia�alno�ci nie przekrocz� miesi�cznie 50% kwoty najni�szej emerytury

o b�dziesz op�aca� podatek dochodowy w formie karty podatkowej

o jeste� niepe�nosprawny lub niepe�nosprawna w stopniu umiarkowanym oraz:

o twoje przychody z dzia�alno�ci nie przekrocz� miesi�cznie 50% kwoty najni�szej emerytury

o b�dziesz op�aca� podatek dochodowy w formie karty podatkowej,

o pobierasz zasi�ek macierzy�ski, kt�rego wysoko�� nie przekracza miesi�cznie kwoty �wiadczenia rodzicielskiego.

Je�li masz niepe�nosprawno�� umiarkowan� lub znacznego stopnia i prowadzisz wy��cznie t� dzia�alno��, kt�ra jest obj�ta Ulg� na start, b�dziesz op�aca� sk�adk� na ubezpieczenie zdrowotne w wysoko�ci nieprzekraczaj�cej kwoty nale�nej zaliczki na podatek dochodowy od os�b fizycznych.

10.7. Deklaracje ZUS przy Uldze na start

Je�li korzystasz z Ulgi na start, to za siebie op�acasz tylko sk�adk� zdrowotn�. Do 10. dnia nast�pnego miesi�ca po rozpocz�ciu dzia�alno�ci i zg�oszeniu do ubezpiecze� powiniene� z�o�y� do ZUS deklaracj� ZUS DRA i zap�aci� sk�adk�. Potem, o ile nie zatrudniasz pracownik�w, do ko�ca okresu korzystania z ulgi nie musisz ju� sk�ada� deklaracji ZUS DRA. Kolejn� deklaracj� sk�adasz dopiero po up�ywie 6 miesi�cy za ten miesi�c, w kt�rym sko�czysz korzysta� z ulgi i zg�osisz si� do pe�nych" ubezpiecze�.

Je�li zatrudniasz pracownik�w lub wsp�pracujesz ze zleceniobiorcami, musisz zrejestrowa� ich w ZUS i p�aci� za nich sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne i zdrowotne.

10.8. Konsekwencje korzystania z Ulgi na start

Korzystanie z Ulgi na start ma swoje konsekwencje. Je�li w okresie, w kt�rym korzystasz z ulgi, zachorujesz, b�dziesz musia� lub musia�a opiekowa� si� dzieckiem lub chorym cz�onkiem rodziny albo urodzi Ci si� dziecko, nie otrzymasz �wiadcze�, kt�re przys�uguj� z ubezpieczenia chorobowego, czyli:

o zasi�ku chorobowego

o �wiadczenia rehabilitacyjnego

o zasi�ku macierzy�skiego

o zasi�ku opieku�czego.

W okresie korzystania z Ulgi na start nie otrzymasz r�wnie� zasi�ku chorobowego ani �wiadczenia rehabilitacyjnego z tytu�u niezdolno�ci do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorob� zawodow�.

Okres obj�ty Ulg� na start, w kt�rym nie b�dziesz op�aca� sk�adek na ubezpieczenie emerytalne, nie b�dzie uwzgl�dniony przy ustalaniu prawa do emerytury (nie wlicza si� do okresu sk�adkowego) i nie podwy�szy wysoko�ci otrzymywanego w przysz�o�ci �wiadczenia emerytalnego.

10.9. Jakie sk�adki b�dziesz p�aci� po Uldze na start

Mo�esz przesta� korzysta� z Ulgi na start:

o w dowolnym wybranym przez ciebie momencie przed up�ywem 6 miesi�cy

o po up�ywie 6 miesi�cy.

W obu przypadkach mo�esz skorzysta� z mo�liwo�ci op�acania obni�onych sk�adek ZUS. Obni�one sk�adki przys�uguj� ci za pe�ne 24 miesi�ce je�li zrezygnujesz z Ulgi na start w po�owie miesi�ca, okres obni�onych sk�adek zacznie si� liczy� dopiero od kolejnego miesi�ca.

Je�li chcesz p�aci� obni�one sk�adki, musisz:

o wyrejestrowa� si� z ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZWUA z kodem tytu�u ubezpieczenia rozpoczynaj�cym si� cyframi 05 40

o zg�osi� si� do ubezpiecze� w ramach obni�onych sk�adek z kodem tytu�u ubezpieczenia rozpoczynaj�cym si� cyframi 05 70. Je�li masz prawo do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy, tw�j kod rozpoczyna si� cyframi 05 72.

11. Obni�one sk�adki ZUS

11.1. Kto mo�e p�aci� preferencyjne sk�adki na ZUS

Mo�esz p�aci� ni�sze sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne, je�li spe�nisz ��cznie dwa warunki:

o nie prowadzisz lub w okresie ostatnich 60 miesi�cy kalendarzowych przed dniem rozpocz�cia dzia�alno�ci gospodarczej nie prowadzi�e� innej pozarolniczej dzia�alno�ci

o nie wykonujesz dzia�alno�ci gospodarczej na rzecz by�ego pracodawcy, u kt�rego w bie��cym lubw poprzednim roku kalendarzowym pracowa�e� lub pracowa�a� na etacie i wykonywa�e� lub wykonywa�a� czynno�ci wchodz�ce w zakres obecnie wykonywanej dzia�alno�ci.

Ten warunek dotyczy nie tylko pierwszego dnia dzia�alno�ci twojej firmy, ale ca�ego 24-miesi�cznego okresu korzystania z obni�onych sk�adek na ZUS. Oznacza to, �e od dnia, w kt�rym rozpoczniesz dzia�alno�� na rzecz by�ego pracodawcy, tracisz prawo do ustalania preferencyjnej podstawy i p�acenia ni�szych sk�adek.

Z mo�liwo�ci obni�enia sk�adek na ZUS nie mo�esz skorzysta�, je�eli aktualnie lub w okresie ostatnich 60 miesi�cy kalendarzowych:

o prowadzi�e� lub prowadzi�a� pozarolnicz� dzia�alno�� gospodarcz� na podstawie przepis�w o dzia�alno�ci gospodarczej lub innych przepis�w szczeg�lnych

o wykonywa�e� lub wykonywa�a� dzia�alno�� tw�rcz� lub artystyczn�

o prowadzi�e� lub prowadzi�a� dzia�alno�� gospodarcz� w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepis�w o zrycza�towanym podatku dochodowym od niekt�rych przychod�w osi�ganych przez osoby fizyczne albo takiej, z kt�rej przychody s� przychodami z dzia�alno�ci gospodarczej w rozumieniu przepis�w o podatku dochodowym od os�b fizycznych

o by�e� lub by�a� wsp�lnikiem jednoosobowej sp�ki z ograniczon� odpowiedzialno�ci�, sp�ki jawnej, komandytowej lub partnerskiej

o prowadzi�e� lub prowadzi�a� publiczn� lub niepubliczn� szko��, inn� form� wychowania przedszkolnego, plac�wk� lub ich zesp� na podstawie Prawa o�wiatowego.

Z obni�onych sk�adek nie mo�e skorzysta� osoba z tob� wsp�pracuj�ca, mi�dzy innymi cz�onek rodziny lub osoba wsp�pracuj�ca na podstawie umowy. Sk�adki za osob� wsp�pracuj�c� zawsze op�acasz od kwoty nie ni�szej od 60% prognozowanego przeci�tnego wynagrodzenia miesi�cznego.

11.2. Na czym polega obni�enie sk�adek na ZUS

Standardowo przedsi�biorca p�aci sk�adki na ubezpieczenie spo�eczne od zadeklarowanej przez siebie podstawy. Minimalna podstawa, kt�r� mo�e zadeklarowa�, to 60% prognozowanego przeci�tnego wynagrodzenia miesi�cznego brutto.

W 2021 roku przeci�tne wynagrodzenie miesi�czne brutto wynosi 5 259 z�, czyli minimalna podstawa to kwota 3 155,40 z�.

Wysoko�� sk�adek jest okre�lona jako odpowiedni procent z tej podstawy. Na przyk�ad sk�adka emerytalna to 19,52% podstawy.

Jednak nowe firmy jednoosobowe lub wsp�lnicy sp�ki cywilnej mog� przez pe�ne 24 miesi�ce kalendarzowe p�aci� ni�sze sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne, liczone od obni�onej podstawy. Obni�ona podstawa nie mo�e by� ni�sza ni� 30% minimalnego wynagrodzenia.

W 2021 roku obni�ona podstawa to 30% z 2800 z�, czyli 840 z�.

Je�li korzystasz z preferencyjnych sk�adek i prowadzenie dzia�alno�ci gospodarczej jest jedynym tytu�em do obowi�zkowych ubezpiecze� spo�ecznych, to nie op�acasz za siebie sk�adek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarno�ciowy.

Obni�enie sk�adek na ZUS dotyczy wy��cznie sk�adek p�aconych przez przedsi�biorc� za siebie. Za zatrudnionych pracownik�w i zleceniobiorc�w musisz p�aci� sk�adki normalnej wysoko�ci.

Wysoko�� sk�adki zdrowotnej w 2021 roku wynosi 381,81 z�.

11.3. Jak d�ugo mo�esz p�aci� obni�one sk�adki

Z preferencyjnych stawek ZUS mo�na korzysta� przez pe�ne 24 miesi�ce. Pe�ne miesi�ce oznaczaj�, �e je�li za�o�ysz firm� na przyk�ad pi�tego dnia danego miesi�ca, to okres korzystania z ulgi liczysz od nast�pnego pe�nego miesi�ca.

Zawieszenie dzia�alno�ci gospodarczej nie przerywa biegu 24 miesi�cy, czyli okres zawieszenia dzia�alno�ci wlicza si� do okresu 24 miesi�cy, w kt�rym mo�esz p�aci� obni�one sk�adki.

11.4. Kiedy i jak zg�osi� si� do ZUS

Bezpo�rednio po rozpocz�ciu dzia�alno�ci mo�esz skorzysta� z Ulgi na start albo od razu zg�osi� ch�� p�acenia preferencyjnych sk�adek ZUS (od obni�onej podstawy).

W drugim wypadku najpro�ciej jest z�o�y� formularz zg�oszeniowy w trakcie rejestracji firmy w CEIDG. Wystarczy, �e zaznaczysz ZUA w punkcie 12.2 Do��czam zg�oszenia ZUS, a nast�pnie wpiszesz kod tytu�u ubezpieczenia zaczynaj�cy si� od cyfr 05 7.

Mo�esz r�wnie� zg�osi� si� do ubezpiecze� spo�ecznych ZUS na formularzu, ZUS ZUA z kodem ubezpieczenia zaczynaj�cym si� od cyfr 05 7.

Trzy ostatnie cyfry kodu s� r�ne w zale�no�ci od twoje sytuacji:

o 05 70 xx (ostatnie dwie cyfry dotycz� prawa do emerytury lub renty oraz orzeczenia o niepe�nosprawno�ci, je�li go nie posiadasz, wpisujesz 00)

o 05 72 2x, je�li masz prawo do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy (pi�ta cyfra oznacza, �e masz ustalone prawo do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy, sz�sta cyfra wskazuje stopie� niezdolno�ci do pracy, w zale�no�ci od stopnia 1, 2 lub 3).

Wype�niony formularz mo�esz przekaza�:

o w formie papierowej pod warunkiem, �e b�dziesz rozlicza� sk�adki maksymalnie za 5 os�b. W takim wypadku formularze mo�esz z�o�y� osobi�cie w plac�wce ZUS, przez pe�nomocnika lub wys�a� poczt�

o w Programie P�atnik wype�nij formularz i podpisz go kwalifikowanym podpisem elektronicznym

o w aplikacji eP�atnik na Platformie Us�ug Elektronicznych (PUE) je�li masz konto na PUE podpisz dokumenty kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub Profilem Zaufanym.

11.5. Obni�one sk�adki a Ulga na start

Je�li dopiero rozpoczynasz dzia�alno��, to zanim zaczniesz p�aci� obni�one sk�adki przez 24 miesi�ce, mo�esz skorzysta� z Ulgi na start, dzi�ki kt�rej p�acisz tylko sk�adk� zdrowotn� przez 6 miesi�cy.

Je�li up�yn�� okres Ulgi na start lub zrezygnowa�a� z niej wcze�niej, to mo�esz korzysta� z preferencyjnych sk�adek ZUS przez 24 miesi�ce.

Rozpocz�cie okresu op�acania preferencyjnych sk�adek liczysz:

o od dnia wskazanego we wniosku o obj�cie ubezpieczeniami spo�ecznymi, ale dzie� ten nie mo�e by� wcze�niejszy od dnia, w kt�rym zg�osisz wniosek o rezygnacj� z Ulgi na start przed up�ywem 6 miesi�cy

o od nast�pnego dnia po up�ywie 6 miesi�cy korzystania z Ulgi na start.

11.6. Jakie sk�adki trzeba p�aci� po 24 miesi�cach

Po zako�czeniu okresu, w kt�rym p�aci�e� lub p�aci�a� obni�one stawki ZUS, mo�esz przej�� na standardowe sk�adki ZUS lub je�li spe�niasz warunki p�aci� Ma�y ZUS Plus.

Je�li nie spe�niasz warunk�w Ma�ego ZUS Plus, musisz p�aci� standardowe stawki ZUS.

Wszystkie formalno�ci zwi�zane z zako�czeniem korzystania z ulgi za�atwiasz w ZUS. Mo�esz to tak�e zrobi� elektronicznie za pomoc� Platformy Us�ug Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).

Je�eli sko�czy� si� 24-miesi�czny okres, w kt�rym mo�esz korzysta� z obni�onych sk�adek i musisz zacz�� p�aci� sk�adki standardowe, to:

w ci�gu 7 dni od zako�czenia tego okresu wyrejestruj si� ze sk�adek obni�onych z�� formularz ZUS ZWUA z kodem ubezpieczenia, kt�ry poda�e� przy zg�oszeniu, czyli 05 70 albo 05 72, kt�ry oznacza preferencyjne zasady p�acenia sk�adek. Jako przyczyn� wyrejestrowania wpisz kod 600, oznaczaj�cy inn� przyczyn� wyrejestrowania.

Je�li okres, w kt�rym p�aci�e� preferencyjne sk�adki, sko�czy� si� na przyk�ad 31 marca, jako dat� wyrejestrowania wpisz 1 kwietnia.

w ci�gu 7 dni od zako�czenia tego okresu zg�o� si� do sk�adek standardowych z�� formularz ZUS ZUA, podaj�c kod tytu�u ubezpieczenia 05 10 xx lub 05 12 2x, je�li masz ustalone prawo do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy.

Je�li op�aca�e� preferencyjne sk�adki na przyk�ad do 31 marca, jako dat� zg�oszenia wpisz 1 kwietnia.

Po zg�oszeniu powiniene� z�o�y� deklaracj� ZUS DRA, w kt�rej podasz obowi�zuj�c� podstaw� wymiaru sk�adek:

o do 10. dnia nast�pnego miesi�ca po miesi�cu, w kt�rym zacz��e� p�aci� standardowe sk�adki

o do 15. dnia nast�pnego miesi�ca je�li zatrudniasz pracownik�w.

12. Jakie sk�adki ZUS p�aci przedsi�biorca

12.1. Kt�rzy przedsi�biorcy musz� p�aci� sk�adki do ZUS

Musisz p�aci� sk�adki do ZUS, je�li jeste�:

o przedsi�biorc� zarejestrowanym w CEIG, w tym wsp�lnikiem sp�ki cywilnej

o wsp�lnikiem jednoosobowej sp�ki z ograniczon� odpowiedzialno�ci�

o wsp�lnikiem sp�ki jawnej, komandytowej lub partnerskiej

o osob� wykonuj�c� wolny zaw�d

o tw�rc� lub artyst�

o prowadzisz publiczn� lub niepubliczn� szko�� lub form� wychowania przedszkolnego.

Od tej zasady s� pewne wyj�tki. Prowadz�c dzia�alno�� gospodarcz�, nie b�dziesz p�aci� sk�adek w sytuacji zbiegu ubezpiecze�, czyli wtedy, gdy masz inne tytu�y do ubezpieczenia, na przyk�ad jednocze�nie pracujesz na etacie.

12.2. Jakie sk�adki przedsi�biorca rozlicza i op�aca za siebie

Jako przedsi�biorca musisz rozlicza� i op�aca� do ZUS sk�adki za siebie na:

o ubezpieczenia spo�eczne, z kt�rych obowi�zkowe s�: ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, a dobrowolne jest ubezpieczanie chorobowe

o ubezpieczenie zdrowotne

o Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Solidarno�ciowy (FS).

Sk�adki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarno�ciowy ci� nie obowi�zuj�, je�li op�acasz sk�adki od preferencyjnej podstawy, czyli od 30% minimalnego wynagrodzenia, i jest to dla ciebie jedyny tytu� do obowi�zkowych ubezpiecze� emerytalnego i rentowych.

Przedsi�biorcy, kt�rzy zaczynaj� dzia�alno�� lub osi�gaj� niewielkie przychody, maj� prawo do ulg, dzi�ki kt�rym sk�adka op�acana do ZUS mo�e by� ni�sza od standardowej. Zanim zaczniesz p�aci� sk�adki ZUS, sprawd�, czy nie przys�uguj� ci ulgi.

Je�li nie masz prawa do ulg, musisz op�aca� sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne od podstawy nie ni�szej ni� 60% prognozowanego przeci�tnego wynagrodzenia miesi�cznego.

Mo�esz zadeklarowa� wy�sz� podstaw� i op�aca� wy�sze sk�adki, aby w przysz�o�ci otrzymywa� wy�sze �wiadczenia, przede wszystkim emerytalne lub rentowe.

Minimalna podstawa, od kt�rej liczy si� sk�adki w 2021 roku, wynosi 3155,40 z�.

Wysoko�ci sk�adek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe s� wyra�one w procentach i wynosz�:

o na ubezpieczenie emerytalne 19,52% podstawy

o na ubezpieczenia rentowe 8,00% podstawy

o na ubezpieczenie chorobowe 2,45% podstawy

o na ubezpieczenie wypadkowe: stopa procentowa jest zr�nicowana i zale�y od liczby os�b ubezpieczonych oraz bran�y, w kt�rej dzia�a firma. Od 1 kwietnia 2020 roku do 31 marca 2021 roku stopa sk�adki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi od 0,67 do 3,33 % podstawy wymiaru na ubezpieczenie wypadkowe. Sk�adka na ubezpieczenie wypadkowe dla firmy, zatrudniaj�cej do 9 os�b wynosi 1,67%.

Dodatkowo p�acisz sk�adk� na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarno�ciowy 2,45% podstawy ��cznie.

Od 1 kwietnia 2021 roku stopy procentowe stawki wypadkowej wzros�y dla niekt�rych grup dzia�alno�ci. Nale�� do nich mi�dzy innymi kategorie Rybactwo, Produkcja mebli, Dzia�alno�� pocztowa i kurierska, Produkcja napoj�w, Produkcja wyrob�w tytoniowych.

Sprawd�, jakie sk�adki w 2021 roku zap�aci za siebie przedsi�biorca, kt�ry zg�asza do ubezpieczenia wypadkowego nie wi�cej ni� 9 ubezpieczonych przy minimalnej podstawie wymiaru sk�adki, czyli 60% prognozowanego przeci�tnego wynagrodzenia miesi�cznego.

Uwaga! Przedsi�biorca nie musi p�aci� za siebie sk�adki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarno�ciowy, je�li:

o ma prawo do korzystania z obni�onych sk�adek ZUS od preferencyjnej podstawy; w tym przypadku podstawa sk�adek na ubezpieczenia spo�eczne wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia brutto

o uko�czy� 60. rok �ycia w przypadku m�czyzn lub 55. rok �ycia w przypadku kobiet.

Do powy�szych kwot musisz doliczy� sk�adk� na ubezpieczenie zdrowotne. Podstaw� wymiaru tej sk�adki r�wnie� stanowi kwota przez ciebie zadeklarowana, nie ni�sza jednak ni� 75% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia w sektorze przedsi�biorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.

Sk�adka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru sk�adki.

Najni�sza podstawa wymiaru sk�adki na ubezpieczenie zdrowotne w 2021 roku wynosi 4242,38 z�. Przy tej najni�szej podstawie miesi�czna sk�adka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 381,81 z�.

Przedsi�biorca nie musi p�aci� za siebie sk�adki zdrowotnej, je�li:

o jest emerytem b�d� rencist�, kt�rego emerytura lub renta nie przekracza miesi�cznie wysoko�ci minimalnego wynagrodzenia, op�acaj�cym podatek dochodowy z prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej w formie karty podatkowej

o jest osob� legitymuj�c� si� orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepe�nosprawno�ci, kt�ra op�aca podatek dochodowy z prowadzonej dzia�alno�ci gospodarczej w formie karty podatkowej

o jest emerytem b�d� rencist�, kt�rego emerytura lub renta nie przekracza miesi�cznie wysoko�ci minimalnego wynagrodzenia, a z dzia�alno�ci uzyskuje miesi�cznie przychody w wysoko�ci nieprzekraczaj�cej 50% kwoty najni�szej emerytury

o jest osob� legitymuj�c� si� orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepe�nosprawno�ci, kt�ra z dzia�alno�ci uzyskuje miesi�cznie przychody w wysoko�ci nieprzekraczaj�cej 50% kwoty najni�szej emerytury.

13. Pe�nomocnik przedsi�biorcy

13.1. Kto mo�e by� pe�nomocnikiem przedsi�biorcy wpisanego do CEIDG

Je�li jeste� przedsi�biorc� wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Dzia�alno�ci Gospodarczej (CEIDG), mo�esz ustanowi� przedstawiciela, kt�ry b�dzie ci� reprezentowa� w sprawach zwi�zanych z prowadzon� dzia�alno�ci� gospodarcz�.

Mo�esz powo�a� pe�nomocnika lub prokurenta.

Je�eli chcesz za�atwia� przez pe�nomocnika sprawy podatkowe, musisz ustanowi� pe�nomocnika podatkowego. Wpisanie pe�nomocnika do CEIDG nie upowa�nia go do reprezentowania przedsi�biorcy w sprawach podatkowych.

Twoim pe�nomocnikiem mo�e by� osoba fizyczna, na przyk�ad tw�j pracownik lub ma��onek, a tak�e osoba prawna, na przyk�ad biuro ksi�gowe dia�aj�ce w formie sp�ki z ograniczon� odpowiedzialno�ci�.

Od tej zasady s� jednak wyj�tki, poniewa� dla niekt�rych spraw przepisy przewiduj� ograniczenia w wyborze pe�nomocnika. Tak jest w post�powaniu administracyjnym, w kt�rych mo�e ci� reprezentowa� tylko osoba fizyczna, czy w post�powaniu cywilnym grono os�b, kt�re mo�e ci� reprezentowa�, okre�la ustawa.

Je�li chcesz upowa�ni� osob� fizyczn� lub osob� prawn� do zarz�dzania twoj� firm�, odpowiednie b�dzie pe�nomocnictwo og�lne. To najszerszy rodzaj pe�nomocnictwa, kt�re uprawnia do wykonywania czynno�ci zwyk�ego zarz�du.

Pe�nomocnictwo og�lne musi by� udzielone na pi�mie albo opublikowane w CEIDG.

Czynno�ci zwyk�ego zarz�du to czynno�ci zwi�zane z prowadzeniem przedsi�biorstwa, w tym na przyk�ad zawieranie um�w, przyjmowanie p�atno�ci, reprezentowanie przed urz�dami i s�dami. Za czynno�ci zwyk�ego zarz�du s� uznawane czynno�ci podejmowane w celu ochrony przedmiotu przedsi�biorstwa (czynno�ci zachowawcze), zwi�zane z jego normaln� eksploatacj�, administracj� czy te� osi�ganiem normalnych korzy�ci, jakie przedsi�biorstwo ma przynosi�. Okre�la si� je jako niezb�dne do utrzymania przedsi�biorstwa w ruchu.

Mo�esz te� upowa�ni� pe�nomocnika do dzia�ania w twoim imieniu w okre�lonych sprawach, obejmuj�cych pewien typ czynno�ci, na przyk�ad do zawierania um�w najmu. Jest to pe�nomocnictwo rodzajowe, kt�re mo�e dotyczy� r�wnie� czynno�ci przekraczaj�cych zwyk�y zarz�d.

W niekt�rych sprawach pe�nomocnik musi si� pos�u�y� pe�nomocnictwem udzielonym do konkretnej czynno�ci, nierzadko w formie aktu notarialnego. Jest to pe�nomocnictwo szczeg�lne. Pe�nomocnictwo szczeg�lne jest wymagane:

o do zbycia przedsi�biorstwa

o do czynno�ci, na podstawie kt�rych nast�puje oddanie przedsi�biorstwa do czasowego korzystania

o do zbywania i obci��ania nieruchomo�ci.

Do prowadzenia spraw swojej firmy mo�esz ustanowi� prokurenta, czyli specjalnego pe�nomocnika dla przedsi�biorcy, kt�rego uprawnienia opisuje Kodeks cywilny. Dzia�anie prokurenta nie zast�puje, ani nie ogranicza twojego osobistego dzia�ania w firmie.

Uprawnienia prokurenta nie mog� by� modyfikowane nie mo�esz ich ograniczy� ze skutkiem wobec os�b trzecich. Dlatego je�li reprezentuje ci� prokurent, to dla innych uczestnik�w rynku jest jasne, jaki jest zakres tej reprezentacji.

Prokurentem mo�e by� osoba fizyczna, posiadaj�ca pe�n� zdolno�� do czynno�ci prawnych.

Uprawnienia prokurenta s� bardzo szerokie, bo obejmuj� wszystkie czynno�ci s�dowe i pozas�dowe, kt�re dotycz� prowadzenia przedsi�biorstwa. Chodzi tu o ka�d� czynno��, kt�ra w jakikolwiek spos�b jest zwi�zana z twoj� dzia�alno�ci� jako przedsi�biorcy, a wi�c na przyk�ad reprezentowanie ci� przed wszystkimi s�dami i urz�dami, zawieranie um�w sprzeda�y, najmu, podpisywanie weksli, zaci�ganie kredyt�w i po�yczek, zawieranie um�w o prac�.

Z szerokiego zakresu mo�liwo�ci dzia�ania prokurenta w przedsi�biorstwie moc� Kodeksu cywilnego jest wy��czonych kilka czynno�ci, do kt�rych prokurent nie ma uprawnie� i potrzebuje dodatkowego umocowania w pe�nomocnictwie szczeg�lnym. S� to:

o zbycie przedsi�biorstwa

o oddanie przedsi�biorstwa do czasowego korzystania

o zbycia lub obci��enia nieruchomo�ci.

W firmie mo�e by� kilku prokurent�w. W takim wypadku, udzielaj�c prokury, mo�esz zastrzec, �e powinni oni dzia�a� ��cznie prokura ��czna. Je�li nie zrobisz tego zastrze�enia, ka�dy z prokurent�w b�dzie m�g� dzia�a� samodzielnie prokura samoistna.

Prokur� nale�y ustanowi� w formie pisemnej, pod rygorem niewa�no�ci. R�wnoznaczne w skutkach z form� pisemn� jest opublikowanie informacji o prokurencie w CEIDG.

Prokury mo�esz udzieli� na czas okre�lony lub bezterminowo oraz mo�esz odwo�a� j� w ka�dym czasie.

Ka�da czynno�� dokonana przez powo�anego przez ciebie prokurenta b�dzie wywiera�a skutki prawne dla ciebie i os�b trzecich. Nie ma prawnej mo�liwo�ci, �eby si� od nich uchyli�.

13.2. Dlaczego warto wpisa� pe�nomocnika do CEIDG

Jako przedsi�biorca zarejestrowany w CEIDG masz mo�liwo�� opublikowania w rejestrze informacji o swoim pe�nomocniku lub prokurencie.

Dzi�ki temu:

o zamiast udzielania pe�nomocnictwa lub prokury na pi�mie mo�esz to zrobi� online opublikowanie informacji o pe�nomocniku lub prokurencie w CEIDG ma takie same skutki prawne jak udzielenie pe�nomocnictwa na pi�mie lub, odpowiednio, ustanowienie prokury

o dane pe�nomocnika, zakres udzielonego pe�nomocnictwa albo rodzaj i spos�b wykonywania prokury b�d� widoczne dla innych przedsi�biorc�w czy urz�dnik�w

o inni uczestnicy obrotu gospodarczego mog� �atwo sprawdzi�, czy maj� do czynienia z twoim pe�nomocnikiem lub prokurentem

o tw�j pe�nomocnik lub prokurent nie musi dostarcza� dokumentu pe�nomocnictwa, kiedy za�atwia twoj� spraw� w urz�dzie urz�d ma obowi�zek potwierdzi� jego uprawnienia, sprawdzaj�c tw�j wpis w CEIDG

o nie p�acisz op�aty skarbowej za z�o�enie pe�nomocnictwa, je�eli twoj� spraw� przed urz�dem za�atwia pe�nomocnik lub prokurent.

Wpisanie pe�nomocnika do CEIDG jest jednym ze sposob�w udzielenia pe�nomocnictwa, r�wnoznacznym w skutkach z udzieleniem pe�nomocnictwa na pi�mie. Ty jednak decydujesz, czy chcesz w ten spos�b ustanowi� pe�nomocnika. Inaczej jest w przypadku prokurenta, kt�rego musisz zg�osi� do Centralnej Ewidencji i Informacji o Dzia�alno�ci Gospodarczej.

13.3. Jakie informacje o pe�nomocniku s� publikowane w CEIDG

Je�li wpiszesz pe�nomocnika lub prokurenta do CEIDG, rejestr b�dzie udost�pnia� publicznie nast�puj�ce informacje o twoim przedstawicielu i jego uprawnieniach:

o jego imi� i nazwisko

o numer PESEL, o ile taki posiada i o ile pe�nomocnik lub prokurent wyrazi� na to zgod�

o dat� urodzenia, o ile nie posiada numeru PESEL ani numeru identyfikacji podatkowej (NIP) z zastrze�eniem, �e pe�nomocnik lub prokurent musi wyrazi� na to zgod�

o numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile pe�nomocnik taki posiada

o informacj� o jego obywatelstwie

o adres do dor�cze� pe�nomocnika

o dane kontaktowe pe�nomocnika, w szczeg�lno�ci adres poczty elektronicznej, adres strony internetowej, numer telefonu, o ile dane te zosta�y podane

o zakres pe�nomocnictwa

o dat� udzielenia pe�nomocnictwa

o dla prokurenta czy przedsi�biorca zastrzeg�, �e z chwil� jego �mierci prokurent stanie si� zarz�dc� sukcesyjnym.

Je�eli pe�nomocnik jest osob� prawn�, informacja w rejestrze CEIDG zawiera:

o firm� pe�nomocnika

o numer identyfikacji podatkowej (NIP) pe�nomocnika, o ile taki posiada

o adres do dor�cze� pe�nomocnika

o dane kontaktowe pe�nomocnika, w szczeg�lno�ci adres poczty elektronicznej, adres strony internetowej, numer telefonu, o ile dane te zosta�y podane

o zakres pe�nomocnictwa

o dat� udzielenia pe�nomocnictwa.

13.4. Jak zg�osi� pe�nomocnika w CEIDG

Masz kilka mo�liwo�ci udzielenia pe�nomocnictwa w CEIDG. Mo�esz w ten spos�b ustanowi� tylu pe�nomocnik�w lub prokurent�w dla swojej firmy, ilu potrzebujesz.

Je�eli zak�adasz firm�, to we wniosku o wpis do rejestru mo�esz udzieli� pe�nomocnictwa, kt�rego zakres dotyczy tylko twojego wpisu w CEIDG oraz prowadzenia spraw za po�rednictwem Punktu Informacji dla Przedsi�biorcy. Taki pe�nomocnik b�dzie m�g� w twoim imieniu:

o zmienia� tw�j wpis w CEIDG

o zawiesza� wykonywanie twojej dzia�alno�ci gospodarczej

o wznawia� wykonywanie twojej dzia�alno�ci gospodarczej

o wykre�la� tw�j wpis z CEIDG

o prowadzi� sprawy za po�rednictwem Punktu Informacji dla Przedsi�biorcy, w tym sk�ada� elektronicznie dokumenty urz�dowe na Biznes.gov.pl

Je�eli prowadzisz ju� firm� i chcesz ustanowi� pe�nomocnika do reprezentowania ci� w zakresie wpisu w CEIDG oraz prowadzenia spraw za po�rednictwem Punktu Informacji dla Przedsi�biorcy, mo�esz skorzysta� z wniosku o zmian� wpisu w CEIDG. Ten wniosek umo�liwia r�wnie� wykre�lenie pe�nomocnika ustanowionego wcze�niej wnioskiem o wpis lub zmian� wpisu w CEIDG.

Znacznie wi�ksze mo�liwo�ci w zakresie zarz�dzania pe�nomocnictwami uzyskasz po zalogowaniu si� do Konta przedsi�biorcy na Biznes.gov.pl. Konto przedsi�biorcy to twoje konto u�ytkownika na portalu Biznes.gov.pl po��czone z CEIDG. Dzi�ki temu mo�esz za jego po�rednictwem za�atwia� wszystkie sprawy w CEIDG, w tym:

o udzieli� pe�nomocnictwa do reprezentowania twojej firmy w wybranym przez ciebie zakresie

o ustanowi� prokurenta, okre�laj�c rodzaj i spos�b wykonywania prokury

o sprawdzi� rejestr wszystkich twoich pe�nomocnik�w lub prokurent�w

o sprawdzi�, kto udzieli� ci pe�nomocnictwa lub ustanowi� prokurentem w CEIDG

o zmienia� dane pe�nomocnik�w i zakres pe�nomocnictw

o zako�czy� publikacj� informacji o pe�nomocnictwie lub prokurze.

Ustanawiaj�c pe�nomocnika w CEIDG za po�rednictwem Konta przedsi�biorcy masz mo�liwo�� samodzielnego opisowego okre�lenia zakresu pe�nomocnictwa. Od tego zakresu zale�y rodzaj czynno�ci jakie b�dzie m�g� wykonywa� pe�nomocnik opublikowany w CEIDG. Okre�l zakres jako pe�nomocnictwo: og�lne albo szczeg�lne do konkretnej czynno�ci i opisz konkretn� czynno�� do jakiej upowa�niasz pe�nomocnika.

Je�li jeste� pe�nomocnikiem lub prokurentem ustanowionym w CEIDG i zarejestrujesz si� jako u�ytkownik w Koncie przedsi�biorcy, masz mo�liwo�� za�atwiania wielu spraw przez internet. Mo�esz:

o za�atwia� sprawy urz�dowe, w imieniu przedsi�biorcy, kt�rego reprezentujesz, w CEIDG lub za po�rednictwem Biznes.gov.pl je�li jest to w zakresie twoich uprawnie�

o wyrazi� zgod� na publikacj� twojego numeru PESEL lub daty urodzenia we wpisie do CEIDG przedsi�biorcy, kt�rego reprezentujesz

o zako�czy� publikacj� informacji o otrzymanym pe�nomocnictwie lub prokurze.