Kto może założyć firmę jednoosobową
Polskie przepisy przyznają dużą swobodę, jeśli chodzi o prowadzenie działalności gospodarczej. Zgodnie z Ustawą z dnia 6 marca 2018 Prawo przedsiębiorców podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Działalność gospodarcza to zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Ograniczenia w możliwości prowadzenia działalności gospodarczej mogą wynikać z wyroku sądu, który może zakazać konkretnej osobie prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
Firmę jednoosobową możesz prowadzić samodzielnie, jeśli jesteś osobą pełnoletnią, bo tylko wtedy ponosisz pełną odpowiedzialność za swoje działania i masz pełną zdolność do podejmowania decyzji.
Osoba niepełnoletnia prowadząca działalność
Działalność gospodarczą może także prowadzić osoba niepełnoletnia. Jednak każde działanie takiej osoby, od uzyskania wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) po zawieranie umów z kontrahentami, będzie wymagać zgody przedstawiciela ustawowego.
Jeżeli nie masz 18 lat i chcesz prowadzić działalność gospodarczą, wniosek o wpis do CEIDG musi złożyć twój przedstawiciel ustawowy. Najczęściej będzie to rodzic. Może to zrobić wyłącznie w wersji papierowej, w urzędzie gminy.
Wpis złożony w Twoim imieniu przez rodzica zostanie zweryfikowany przez CEIDG. To oznacza, że cała procedura potrwa dłużej, a CEIDG, w razie jakichkolwiek wątpliwości co do uprawnień przedstawiciela ustawowego, może się na rejestrację firmy nie zgodzić. Jeżeli jednak na założenie przez ciebie firmy wyraził zgodę sąd, to twój wniosek o wpis do CEIDG nie będzie już podlegał dodatkowej weryfikacji.
Każdy z rodziców może samodzielnie reprezentować dziecko. Zasada samodzielnej reprezentacji dziecka przez rodzica nie ma jednak zastosowania w przypadku istotnych spraw dziecka, jeżeli jedno z rodziców zgłosiło sprzeciw.
Osoby niepełnoletnie - od 13. do 18. roku życia - mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, czyli nie mogą dokonywać we własnym imieniu czynności prawnych, które powodują powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego. To oznacza, że nie mogą same zrealizować wielu standardowych czynności przedsiębiorcy – na przykład zawierać umów ze swoimi kontrahentami na dostawę towarów czy sprzedaż produktów. Ponadto w niektórych sytuacjach, na przykład przy umowie sprzedaży lub kupna nieruchomości, potrzeba będzie zgoda sądu na transakcję. Chodzi o sytuacje, gdy czynność dotyczy działalności przekraczającej zwykły zakres zarządu. Wówczas sami rodzice nie mogą dokonać takiej czynności, a muszą wystąpić o zgodę do sądu o zezwolenie na jej dokonanie.
Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się w momencie ukończenia 18. roku życia.
Cudzoziemcy prowadzący działalność w Polsce
Żeby założyć firmę jednoosobową, nie musisz być obywatelem lub obywatelką Polski. Obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Obywatele państw spoza Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy, jeżeli mają w Polsce, na przykład zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej czy zezwolenie na pobyt czasowy, wydane w określonym celu, na przykład w związku ze studiami.
Państwami członkowskimi UE są: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Szwecja, Węgry, Włochy.
Państwami członkowskimi Europejskiego Obszaru Gospodarczego, poza państwami członkowskimi UE, są Norwegia, Islandia, Liechtenstein.
Własną firmę, dowolną spółkę handlową, oddział lub przedstawicielstwo mogą założyć w Polsce, także obywatele USA oraz Konfederacji Szwajcarskiej.
Emeryci prowadzący działalność gospodarczą
Wiek emerytalny wynosi w Polsce odpowiednio 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Po osiągnieciu tego wieku możesz zarejestrować działalność gospodarczą lub kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej założonej przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Obowiązek przerwania aktywności zawodowej w trakcie pobierania emerytury dotyczy jedynie pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, mogą osiągać przychody dowolnej wysokości bez ograniczenia wysokości świadczeń emerytalnych. Podobna zasada dotyczy emerytów, którzy uzyskują przychody z tytułu wykonywania pracy zarobkowej nieobjętej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi – na przykład umowy o dzieło, umowy agencyjnej.
Nie dotyczy to osób, które pobierają wcześniejsze emerytury. Są one zobowiązane do zmniejszenia lub zawieszenia pobierania emerytury, jeśli ich dochód przekracza określoną wysokość. W sytuacji, gdy dochód przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego krajowego wynagrodzenia, świadczenia emerytalne są zmniejszane. Jeśli przekroczy 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kraju – emerytura nie przysługuje.
Koncesja
W niektórych przypadkach prowadzenie działalności gospodarczej wymaga zgody odpowiedniego organu, czyli koncesji. Dotyczy to wykonywania działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. Koncesji udziela minister właściwy ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji.
Koncesji potrzebujesz na przykład, jeśli chcesz wytwarzać lub obracać materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
Przyznanie koncesji może być uzależnione od spełnienia szczególnych warunków, które mogą dotyczyć wykształcenia, wieku, niekaralności czy posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych.
W niektórych przypadkach przedsiębiorca musi uzyskać zezwolenie na prowadzenie określonej działalności. Zezwoleń udzielają lub odmawiają ich udzielenia odpowiednie organy. Dotyczy to na przykład wykonywania działalności polegającej na świadczeniu usług przewozu osób czy prowadzeniu apteki.
Podobnie jak w przypadku koncesji także uzyskanie zezwolenia może być uzależnione od spełnienia określonych wymagań, takich jak – na przykład – odpowiedni wiek, wykształcenie czy przejście testów psychofizycznych.
Upewnij się czy musisz rejestrować firmę
Jeśli spodziewasz się, że przychody z twojej działalności będą niewielkie, to taką drobną działalność możesz prowadzić bez dodatkowych formalności – nie musisz się rejestrować jako przedsiębiorca.
Działalność nierejestrowa to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych, która nie wymaga rejestracji firmy. Możesz prowadzić działalność nierejestrową, jeżeli:
o przychody z twojej działalności nie przekraczają w żadnym miesiącu 50% minimalnego wynagrodzenia
o jesteś osobą fizyczną
o nie wykonujesz działalności w ramach spółki cywilnej
o nie prowadzisz działalności regulowanej, czyli takiej, która wymaga zezwoleń lub koncesji
o nie wykonywałeś działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy.
Nie trzeba rejestrować w rejestrze przedsiębiorców:
o działalności agroturystycznej rolników
o produkcji wina przez rolników
o rolniczego handlu detalicznego.
Wpis do CEIG
Jeśli chcesz prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą musisz się zarejestrować w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, w skrócie CEIDG. Jest to centralny rejestr przedsiębiorców prowadzących w Polsce jednoosobową działalność gospodarczą.
Wybór nazwy firmy
Dokonując wpisu do CEIG musisz wskazać pod jaką nazwą będziesz działać.
Nazwa firmy musi zawierać przynajmniej imię i nazwisko założyciela podane zgodnie z poniższymi zasadami:
o najpierw imię, potem drugie imię, które jest opcjonalne i jego podanie jest Twoją decyzją, potem nazwisko
o imię i nazwisko powinno być zgodne z pisownią w dokumencie tożsamości - nie musisz jednak stosować samych wielkich liter, wielkość liter jest dowolna, w granicach poprawnej pisowni
o imię i nazwisko powinno być podane w mianowniku – na przykład „Jan Kowalski”
o imię i nazwisko powinno być rozdzielone pojedynczą spacją.
Uczestnicy obrotu gospodarczego muszą mieć możliwość jednoznacznego zidentyfikowania kto prowadzi daną firmę. Jeśli wykonujesz działalność gospodarczą osobiście, to Ty osobiście jesteś przedsiębiorcą, czyli podmiotem praw i obowiązków wynikających z tej działalności gospodarczej. Na przykład decyzja, wydana przez urząd w sprawie związanej z Twoją działalnością, musi być adresowana na Twoje imię i nazwisko, a nie na nazwę, którą posługujesz się jako przedsiębiorca. Jeżeli dopuszczalne byłoby używanie imienia i nazwiska nie tylko w mianowniku, to przykładowo przy nazwie „Zakład fryzjerski Dominika Pociej” byłyby wątpliwości, czy firmę prowadzi Dominik Pociej, czy Dominika Pociej.
Do imienia i nazwiska możesz dodać inne elementy np. określające profil twojej działalności – „Jan Kowalski sprzątanie”, wskazujące na miejsce jej prowadzenia – „Nad Notecią Anna Danuta Kowalska” albo twój pseudonim – „Księżna Anna Kowalska”. Możesz też dodać bardziej fantazyjną nazwę, np. „Jan Kowalski Malowany Ptak”. Pamiętaj jednak, że wszelkie tego typu oznaczenia mają charakter dodatkowy i nie mogą wprowadzać w błąd, szczególnie co do osoby przedsiębiorcy.
Dobrze zastanów się nad wyborem nazwy. Możesz figurować w CEIDG tylko pod jednym wpisem. Nie ma możliwości, aby jeden przedsiębiorca wpisał się do CEIDG kilkakrotnie pod innymi nazwami.
Adres firmy
Jako przedsiębiorca podlegający rejestracji w CEIDG musisz zgłosić do rejestru przede wszystkim adres do doręczeń, czyli miejsce, w którym będziesz odbierał korespondencję dotyczącą twojej działalności gospodarczej.
Jeśli prowadzisz działalność w stałym miejscu zgłoś do CEIDG również adres stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej. Miejsce prowadzenia działalności może być określone poprzez adres (nazwę ulicy, numer budynku, mieszkania); możesz też wykonywać ją w nietypowym miejscu, np. może to być pawilon nr X w przejściu podziemnym pod ulicą Y na wysokości budynku o numerze Z. Wówczas musisz opisać to nietypowe miejsce.
Jeśli oprócz głównego miejsca prowadzenia działalności, twoja firma ma także dodatkowe stałe miejsca, w których działa (oddziały, filie), zgłoś je również do CEIDG.
Jeśli twoja działalność będzie się wiązać z częstymi zmianami miejsca jej wykonywania (usługi u klienta) lub będzie miała charakter mobilny, nie musisz wskazywać adresu stałego miejsca wykonywania działalności – we wniosku o wpis do CEIDG zaznacz w takim wypadku „brak stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej”. Jedynym wpisanym adresem może być twój adres do doręczeń (nie musi to być twój prywatny adres zamieszkania).
Chcesz prowadzić działalność gospodarczą w miejscu zamieszkania? Możesz na ten cel przeznaczyć całe mieszkanie albo tylko jego część – np. pokój. Zgodnie z interpretacjami organów podatkowych, wydatki związane z utrzymaniem i eksploatacją mieszkania możesz zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jedynie wtedy, gdy posiadany lokal – jako całość lub wyodrębnione w tym lokalu pomieszczenie – służy tylko i wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i jednocześnie nie służy celom osobistym.
W sytuacji, gdy pomieszczenie jest wykorzystywane na cele prywatne, a jedynie dodatkowo używane jest w prowadzonej działalności gospodarczej, musisz określić jaka jego część faktycznie służy prowadzonej działalności gospodarczej i wówczas możesz w odpowiedniej proporcji zaliczyć poniesione wydatki (np. na czynsz, energię elektryczną, wodę, ogrzewanie) do kosztów podatkowych.
Jako przedsiębiorca musisz posiadać tytuł prawny do każdej nieruchomości, której adres zgłaszasz do CEIDG. Tytułem prawnym do nieruchomości może być:
o prawo własności (współwłasności) nieruchomości lub lokalu mieszkalnego
o prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynków
o spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
o dzierżawa
o najem
o użyczenie.
Dokumentem potwierdzającym posiadanie takiego tytułu prawnego może być:
o umowa sprzedaży (w formie aktu notarialnego)
o wypis z księgi wieczystej
o akt własności ziemi
o decyzja administracyjna
o umowa w formie pisemnej: dzierżawy, najmu lub użyczenia.
Takiego dokumentu nie musisz dołączać do wniosku o wpis do CEIDG. O jego przedstawienie może cię jednak poprosić minister właściwy do spraw gospodarki, prowadzący rejestr CEIDG. W takim wypadku, jeżeli w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, nie przedstawisz tytułu prawnego do nieruchomości albo nie zmienisz odpowiednio wpisu w CEIDG, możesz zostać wykreślony z rejestru przedsiębiorców.
Pamiętaj też, że jeżeli chcesz prowadzić działalność gospodarczą w cudzym lokalu, na przykład w wynajętym mieszkaniu, musisz mieć na to zgodę jego właściciela.
Jeżeli jako miejsce wykonywania działalności wskażesz lokal, do którego nie masz tytułu prawnego albo jego właściciel nie wyraził zgody na prowadzenie w nim działalności, może to być podstawą nie tylko do wykreślenia twojego wpisu z CEIDG, ale też problemów z rejestracją VAT. Urząd skarbowy może też zakwestionować wszystkie wydatki poniesione w związku z bezprawnym użytkowaniem lokalu na potrzeby prowadzonej działalności.
Jeżeli ktoś z twojej najbliższej rodziny nieodpłatnie udostępnia ci lokal dla celów prowadzenia działalności gospodarczej, nie nakłada to na ciebie dodatkowych obowiązków. Za członka najbliższej rodziny są uważane osoby wymienione jako I i II grupa podatkowa, czyli:
o małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie
o zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
Jeżeli otrzymujesz prawo do nieodpłatnego wykorzystywania lokalu na cele prowadzonej działalności gospodarczej od osoby niespokrewnionej, np. koleżanki – prawo podatkowe traktuje twoją oszczędność jako przychód z działalności gospodarczej. Musisz oszacować wartość takiej umowy – tzn. ile należałoby zapłacić, gdyby lokal miał być wynajęty. Ta kwota stanowi twój przychód i podlega opodatkowaniu.
Nie masz stałego miejsca wykonywania działalności? W takim przypadku do celów podatkowych przyjęty zostanie twój adres zamieszkania. Oznacza to, że PIT oraz miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy złożysz do urzędu właściwego dla twojego miejsca zamieszkania.
Ważnym punktem w rejestracji działalności w CEIDG jest wskazanie miejsca przechowywania dokumentów. Adres ten może być inny niż adres prowadzenia działalności, czy siedziby biura rachunkowego – dokumentacja może być przechowywana np. w oddziale biura rachunkowego.
Kod PKD
Przedsiębiorca, który rejestruje firmę, musi przypisać swoją działalność do określonego kodu w Polskiej Klasyfikacji Działalności, czyli wybrać kod PKD.
Kody są wykorzystywane w statystyce publicznej, ale mają też duże znaczenie praktyczne. Na przykład niektóre kody są powiązane z określonymi formami opodatkowania, obowiązkiem korzystania z kasy fiskalnej lub rejestracją VAT.
Wyszukaj taki kod, który najbardziej odpowiada temu, co chcesz robić. Wybierz jeden kod główny, czyli związany z działalnością, która powinna ci przynosić największe przychody, i dowolną liczbę kodów dodatkowych. Skorzystaj z wyszukiwarki kodów PKD, która jest dostępna na rządowej stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/tabela-pkd.
Polska Klasyfikacja Działalności to systematyka działalności gospodarczych stosowana w statystyce publicznej, ewidencji oraz rachunkowości.
W PKD różne branże czy sektory gospodarcze zostały uporządkowane i posegregowane w grupy – każdy przedsiębiorca powinien wśród nich odnaleźć taką, która najlepiej i najbliżej opisuje jego działalność.
Kody PKD określają obszar działalności firmy i mają charakter statystyczny.
PKD ma strukturę pięciopoziomową – od ogólnych sekcji, takich jak rolnictwo, budownictwo, transport, handel hurtowy, przez działy, grupy, klasy i opisujące w największych szczegółach daną działalność – podklasy.
Struktura PKD:
o sekcja – oznaczona symbolem jednoliterowym, dzieli ogólną zbiorowość na 21 grupowań rodzajów działalności, na które składają się czynności związane ze sobą z punktu widzenia tradycyjnie ukształtowanego, ogólnego podziału pracy
o dział – oznaczony dwucyfrowym kodem numerycznym, dzieli ogólną zbiorowość na 88 grupowań rodzajów działalności, na które składają się czynności według cech mających zasadnicze znaczenie zarówno przy określaniu stopnia podobieństwa, jak i przy rozpatrywaniu powiązań występujących w gospodarce narodowej
o grupa – oznaczona trzycyfrowym kodem numerycznym, obejmuje 272 grupowania rodzajów działalności dające się wyodrębnić z punktu widzenia procesu produkcyjnego, przeznaczenia produkcji bądź też charakteru usługi lub charakteru odbiorcy tych usług
o klasa – oznaczona czterocyfrowym kodem numerycznym, obejmuje 615 grupowań rodzajów działalności dających się wyodrębnić przede wszystkim z punktu widzenia specjalizacji procesu produkcyjnego czy też działalności usługowej
o podklasa – oznaczona pięcioznakowym kodem alfanumerycznym i obejmuje 654 grupowania. Została wprowadzona w celu wyodrębnienia rodzajów działalności charakterystycznych dla polskiej gospodarki i będących przedmiotem obserwacji statystycznej. Jeśli na poziomie krajowym nie wprowadzono dodatkowego podziału na poziomie podklasy w stosunku do poziomu międzynarodowego (klasa = podklasie), podklasę taką oznaczono literą Z.
Jeśli rejestrujesz działalność w CEIDG, podajesz:
o jeden kod głównej działalności, czyli tej, która ma największy udział w przychodach ze sprzedaży towarów lub ze świadczenia usług
o dowolną liczbę kodów pozostałej działalności, czyli dla tych czynności, które wykonujesz jako przedsiębiorca, a które nie są twoją główną działalnością.
W twoim wpisie w CEIDG powinny się znaleźć tylko te kody PKD, które faktycznie określają to, co robisz. Nie wpisuj kodów na zapas – listę kodów możesz aktualizować w dowolnym momencie. Jeżeli profil twojej działalności się zmienia, to masz obowiązek wskazać nowe kody PKD lub usunąć te, które już cię nie dotyczą, w ciągu 7 dni od zmiany.
Niektóre kody są zarezerwowane dla rolników lub spółek prawa handlowego. Informacje o tym można znaleźć w wyszukiwarce kodów PKD.
Sprawdź, czy potrzebujesz pozwolenia
Co do zasady przedsiębiorcy mogą działać swobodnie. To znaczy, że nie potrzebują niczyjej zgody na prowadzenie konkretnej działalności.
Czasami jednak, aby prowadzić biznes, musisz mieć określone uprawnienia zawodowe posiadać określony sprzęt lub warunki lokalowe. Są też takie biznesy, które możesz prowadzić dopiero po uzyskaniu pozwolenia odpowiednich instytucji publicznych.
W tych przypadkach może ci być potrzebna licencja, koncesja, zezwolenie lub wpis do rejestru działalności regulowanej. Musisz się o nie postarać już po zarejestrowaniu firmy.
Reglamentacja działalności gospodarczej oznacza, że przedsiębiorca nie ma pełnej swobody zakładania i prowadzenia określonych rodzajów działalności.
Najczęściej powodem ograniczenia swobody działalności gospodarczej są kwestie istotne dla funkcjonowania państwa, w szczególności bezpieczeństwo oraz interes publiczny. Może to być na przykład chęć ochrony zasobów naturalnych kraju, ochrona interesów konsumentów czy zapobieganie praktykom monopolistycznym.
W Polsce reglamentacja może mieć formę:
o koncesji
o zezwolenia
o wpisu do rejestru działalności regulowanej.
Rodzaje działalności wymagające koncesji:
o podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji albo podziemne składowanie odpadów
o poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złóż
o poszukiwanie i/lub rozpoznawanie złóż kopalin (z wyłączeniem węglowodorów)
o wydobywanie kopalin ze złóż
o broń – wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym
o dystrybucja energii elektrycznej
o dystrybucja paliw gazowych
o obrót energią elektryczną
o obrót gazem ziemnym z zagranicą
o obrót paliwami ciekłymi
o obrót paliwami ciekłymi z zagranicą
o obrót paliwami gazowymi
o przesyłanie i dystrybucję ciepła
o skraplanie gazu ziemnego i regazyfikację skroplonego gazu w instalacjach skroplonego gazu
o wytwarzanie ciepła
o wytwarzanie energii elektrycznej
o wytwarzanie energii elektrycznej w kogeneracji
o wytwarzanie energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii
o wytwarzanie paliw ciekłych
o ochrona osób i mienia
o radio i telewizja – rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych
o prowadzenia kasyna gry
o przewozy lotnicze
Rodzaje działalności wymagające zezwolenia to między innymi:
o sprzedaż i obrót alkoholem
o prowadzenie apteki
o prowadzenie hurtowni farmaceutycznej
o prowadzenie punktu aptecznego
o prowadzenie hurtowni farmaceutycznej produktów leczniczych weterynaryjnych
o jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca
o nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca
o prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący
o prowadzenie składu podatkowego
o wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego
o wysyłanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany wysyłający
o przetwarzanie odpadów
o zbieranie odpadów
o zbieranie odpadów dla przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów
Rodzaje działalności regulowanej to między innymi:
o wyrób i rozlew wyrobów winiarskich
o wyrób i rozlew napojów spirytusowych
o wyrób, oczyszczanie, skażanie, odwadnianie alkoholu etylowego
o przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców o czasowym okresie przechowywania
o konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin
o usługi detektywistyczne
o prowadzenie indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej
o prowadzenie grupowej praktyki lekarskiej
o prowadzenie indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych
o prowadzenie indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych albo grupowej praktyki pielęgniarek
o prowadzenie ośrodka szkolenia kierowców, pracowni psychologicznej dla instruktorów, egzaminatorów i kierowców. Organizowanie kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary niebezpieczne
o organizowanie imprez turystycznych
o działalność telekomunikacyjna
Forma opodatkowania
Rozpoczynając działalność gospodarczą musisz wybrać formę opodatkowania swoich dochodów, czyli podatku PIT. Masz do wyboru jedna z następujących form:
o na zasadach ogólnych, według skali podatkowej - stawka podatkowa 17% i 32%
o według stawki liniowej - stawka podatkowa 19%
o ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
o na zasadach karty podatkowej – ta forma jest możliwa do wybrania do 31 grudnia 2021 roku, od 1 stycznia 2022 nowopowstające firmy nie mogą już wybierać tej formy opodatkowania.
Skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej. To oznacza, że będziesz opodatkowany na zasadach ogólnych, czyli na zasadach podobnych do osób zatrudnionych na umowę o pracę.
W przypadku skali podatkowej i stawki liniowej podstawą opodatkowania jest dochód, a w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedmiotem opodatkowania jest osiągnięty przychód.
W przypadku karty podatkowej podatek jest ustalany w odniesieniu do rodzaju i wielkości działalności gospodarczej podatnika w decyzji wydawanej przez naczelnika urzędu skarbowego.
Wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i karty podatkowej nie zawsze będzie możliwy, między innymi dlatego, że przy tych formach opodatkowania wskazano działalności, które nie mogą (ryczałt) lub mogą (karta) z nich korzystać.
Sprawdź, czy musisz płacić VAT
Podatek VAT to podatek pobierany na każdym etapie obrotu towarami lub usługami. Jego wartość jest doliczana do każdej transakcji.
VAT płacisz niezależnie od podatku dochodowego PIT i od tego czy PIT rozliczasz na zasadach ogólnych - według skali podatkowej, według stawki liniowej, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych czy na zasadach karty podatkowej.
Jako przedsiębiorca masz co do zasady obowiązek zarejestrowania się do VAT. Nie musisz się jednak rejestrować, gdy:
o twoja sprzedaż nie przekracza limitu 200 tys. zł rocznie
o sprzedajesz wyłącznie towary i usługi zwolnione z VAT
Więcej informacji na temat podatku VAT znajdziesz w rozdziale 5.
Zdecyduj, jak prowadzić księgowość
Przedsiębiorcy muszą prowadzić dokumentację rachunkową, w skład której wchodzą: faktury, rachunki, ewidencje. Jedynym wyjątkiem są firmy, które wybiorą kartę podatkową - w ich przypadku taka dokumentacja nie jest potrzebna, ponieważ kwotę podatku na dany rok podatkowy ustala im naczelnik właściwego urzędu skarbowego.
Pozostali przedsiębiorcy mogą prowadzić księgowość w formie:
o uproszczonej – w podatkowej księdze przychodów i rozchodów lub w ewidencji przychodów przy ryczałcie
o pełnej – w księgach rachunkowych.
Zdecyduj jakim rachunkiem się posługiwać
Przedsiębiorcy mogą wykorzystywać w działalności gospodarczej rachunek firmowy lub swój rachunek prywatny - musi to jednak być rachunek, który ma tylko jednego posiadacza.
Rachunek bankowy jest tym ważniejszy, że nie każdą transakcję można przeprowadzić gotówką. Zgodnie z przepisami przedsiębiorca nie może dokonywać płatności gotówkowych, jeśli:
o stroną transakcji jest inny przedsiębiorca
o jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość 15 tys. zł, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności.
Jeśli dokonujesz takich transakcji, musisz mieć rachunek bankowy. Będziesz go też potrzebować, żeby opłacać podatek lub składki ZUS – tu wyjątkiem są mikroprzedsiębiorcy, czyli firmy, które co najmniej w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniały mniej niż 10 pracowników i osiągnęły roczny obrót netto nieprzekraczający 2 milionów euro – oni mogą opłacać składki ZUS i podatki na poczcie.
Rachunek firmowy (a nie prywatny) będzie Ci potrzebny, jeśli:
o jesteś podatnikiem VAT – tylko numery firmowych rachunków bankowych są publikowane w Wykazie podatników VAT, czyli na Białej liście podatników VAT
o dokonujesz transakcji z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Więcej o białej liście podatników VAT znajdziesz w rozdziale 8.
Więcej o mechanizmie podzielonej płatności znajdziesz w rozdziale 9.
Sprawdź, jakie składki zapłacisz do ZUS
Jako przedsiębiorca musisz rozliczać i opłacać za siebie składki do ZUS na:
o ubezpieczenia społeczne, z których obowiązkowe są: ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, a dobrowolne jest ubezpieczanie chorobowe
o Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy
o ubezpieczenie zdrowotne.
Firmy, które dopiero zaczynają działalność gospodarczą lub zamknęli poprzednią przynajmniej 60 miesięcy wcześniej oraz nie planują świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy przez pierwszych 6 miesięcy działalności, mogą korzystać z ulgi na start.
Więcej na temat ulgi na start znajdziesz w rozdziale 10.
Ulga zwalnia cię z płacenia składek na:
o ubezpieczenia społeczne, czyli ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe
o Fundusz Pracy
o Fundusz Solidarnościowy.
Po 6 miesiącach możesz skorzystać z kolejnej możliwości obniżenia składki i przez 24 miesiące płacić obniżone składki od preferencyjnej podstawy.
Więcej na temat preferencyjnych składek ZUS znajdziesz w rozdziale 11.
Jeśli nie masz prawa do ulg, musisz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Na podstawie wpisu w CEIDG ZUS wpisze cię do rejestru płatników składek i będzie ewidencjonował informacje o twoich rozliczeniach na koncie płatnika. Prześle również na twój adres do korespondencji informację o numerze rachunku składkowego w ZUS.
Jeśli jesteś rolnikiem i chcesz założyć firmę, możesz zachować prawo do ubezpieczenia w KRUS.
Więcej na temat składek ZUS przedsiębiorcy znajdziesz w rozdziale 13.
Zdecyduj czy potrzebujesz pełnomocnika
Pełnomocnik to osoba, która będzie upoważniona do działania w twoim imieniu, zgodnie z zakresem udzielonego pełnomocnictwa. Możesz ustanowić więcej niż jednego pełnomocnika Pełnomocnik może - na przykład - zawierać umowy, przyjmować płatności czy reprezentować cię przed urzędem czy sądem.
Zgłoś pełnomocnika rejestrując swoją firmę. Jeśli twój pełnomocnik będzie wpisany w CEIDG, to nie musisz dostarczać dokumentu pełnomocnictwa za każdym razem, kiedy to pełnomocnik załatwia twoją sprawę w urzędzie. Nie będziesz też płacić opłaty skarbowej za pełnomocnictwo – w rejestrze są widoczne wszystkie dane ustanowionych pełnomocników, wraz z informacją o zakresie udzielonego pełnomocnictwa.
Więcej o pełnomocniku przedsiębiorcy znajdziesz w rozdziale 13.
Zarejestruj firmę online
Firmę zarejestrujesz w trybie online na rządowej stronie www.biznes.gov.pl korzystając z elektronicznego kreatora wniosku. System automatycznie, na podstawie wprowadzonych przez Ciebie danych, przygotuje wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców oraz zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS i urzędu skarbowego. Aby zarejestrować firmę na www.biznes.gov.pl musisz mieć Profil Zaufany lub podpis kwalifikowany.
Jeśli nie masz NIP ani REGON, to twój wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców będzie jednocześnie wnioskiem o ich nadanie. NIP i REGON zostaną automatycznie uzupełnione w twoim wpisie - NIP wciągu 1 dnia roboczego, REGON w ciągu 7 dni.
JK
